Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
mieszczącawsobiebielnik,krochmalnię,suszarnię,foluszimagiel
(ryc.4).Tworzyłyoneciągtechnologicznypozwalającyuszlachetniać
surowepłótno.Zaprojektowaniekanałówdoprowadzającychwodę
zrzekidorozlokowanychwzdłużjejbieguurządzeńbyłodziełem
JohannaWilhelmaTomasazElberfeld(obecnieczęśćmiastaWup-
pertal),od1822r.zatrudnianegowKrólestwiedoróżnychpraczza-
kresubudownictwawodnego15.Prowadzeniezakładupowierzono
pochodzącemuzSaksoniiprzedsiębiorcyDanielowiIllowi.Przybył
ondoŁodziw1826r.zPabianic,gdziebezpowodzeniapróbowałuru-
chomićtkalnięidrukarnięwyrobówbawełnianych.Illrozbudował
niecołódzkibielnik,alenieznałsięnabieleniutkanin.Nienadzo-
rowałteżnależycieprzedsiębiorstwa,wwynikuczegoodebranomu
jeiw1828r.przekazanododalszegoprowadzeniaT.Kopischowi,
kupcowiwywodzącemusięzzasiedziałejwKowarachiWrocławiu
rodzinytrudniącejsięhandlemwyrobamilniarskimi.Wswojejofer-
cieT.Kopischmiałtakżewyrobyżelazne,naczyniaporcelanowe,
bieliznęstołową,apoprzybyciudoŁodzitakżefarby.Naprodukcji
lniarskiejnieznałsię16.Łódzcytkaczewielokrotnieskarżylisię,że
oddaneKopischowidoobróbkipłótnoodbierajązniszczone,podziu-
rawione.Umowapodpisanazprzedsiębiorcąprzewidywała,żeprzez
dziesięćlatniktzpodejmującychpodobnądziałalnośćprodukcyjną
nieotrzymakorzystniejszychwarunków.Oznaczałotomonopol,
któregoniemożnabyłozakwestionować.Wykorzystująctępozycję,
KopischdyktowałcenypłótnasprzedawanegoarmiiKrólestwaPol-
skiego,swemugłównemuodbiorcy.Byłyonewyższeodcenpłótna
sprowadzanegozzagranicy.Zamożnościprzedsiębiorcydowodził
obszerny,największywówczaswŁodzibudynekmieszkalny,dziś
częstomylnieutożsamianyzbielnikiem,poktórymniemaobecnie
żadnychśladównadpoziomemgruntu.Przetrwałnatomiastinny
śladdziałalnościT.Kopischa.Obejmujączakładbielnikowyzobowią-
załsięsprowadzićzDolnegoŚląskadoŁodzistorodzintkaczylnu.
15K.P.Woźniak,RajmundRembielińskił,s.68.
16Tamże,s.340,przyp.13.
28
KrzysztofPawełWoźniak
tf
ł
i
