Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
W.Książek-Bryłowa:Wpływczytanianarozwójjęzykadziecka
19
mały,wpadłnapomysł,żebyłódkęzbudować.Bóbrmuplannarysował,borsukbelki
podarował,bociankompas-przydasięwpodróży.Rodzinataksięzmartwiła,lecz
matkatrzyżagleuszyła,yyybratisiostraatlasświatapodarowali.Wsklepieuwilka
kupiłgwoździkilka”.Wcześniejtasamadziewczynkamówiła:nRazzajączekchciał
zbudowaćłódkę.Szopmuzrobił,notenrysuneknarysował,aborsukprzyniósł
deskitakie.Apóźniejposzedłdosklepu,dowilka,noikupiłte,nokupiłgwoździe”.
Kolejnymkryteriumocenybyłaanalizasłownictwatematycznego,skoncen-
trowanegonakonkretnychprzestrzeniachprzedstawionychwhistoryjceobraz-
kowej.Chcętupodkreślić,żewwyróżnionympolunBohaterowie”przyrostsłów
wyniósł5(z20na25),asłownictwoniezwiązaneztematemzmniejszyłosięz29
na19.Wdrugimeksperymencieredukcjasłownictwanietematycznegowyniosła
18słów-z34na16.
Istotnymczynnikiemjakościmówieniajestpłynnośćwypowiedzi(wjęzyku
mówionympłynnośćmożebyćzaburzonaspontanicznościąjęzykamówionego,
realizowanegogłosowo).Jednakosobasprawnajęzykowomówizazwyczajpłyn-
nie.Przyoceniepłynnościwypowiedzidziecięcychuwzględnionoliczbęitypy
pauz.Podczasanalizowaniapauzrozróżnionopauzyceloweiniecelowe.Pauzy
celowesłużąwyrazistościwypowiedzi,np.nmamasiedziała/płakała/martwiła
się”;nbałsię,żezobaczyżabę/wkońcuotworzyłoczy”
.Pauzamożebyćśrodkiem
zdaniotwórczym:oddzielaćzdaniaskładowelubczłonywzdaniuzłożonym:njuż
niewidzi,gdziejestłyżkaalbowidelec/niewidziteżpieprzu”
.Pauzycelowenie
niszcząpłynnościtekstów,przeciwnie-wspomagająkomunikatywność,służądo
logicznegoakcentowaniawyrazów.
Pauzyniecelowesąprzejawemniepłynnościmówienia.Dzieląsięnapauzy
niewypełnione,tzn.długieprzerwywmówieniu,np.npóźniej[długapauza]bóbr
rozwinąłten[długapauza]tenpapier”
,ipauzywypełnione.Wtrętywypełniające
pauzysązwyklesamogłoskowe:neee”
,niii”
,nyyy”
,nyi”
,rzadziej-spółgłoskowe:
nmm”
,nhm”
,np.nPóźniejeeeyyypopłynęlidodomuiwszystkosięskończyło
szczęśliwie;nadziewiątymobrazkuzajączekumyyyściągatenstatekdobrzegu
iiiiiipotemjużwszyscyrazempopłyną”
.Wtrętyspółgłoskowewystępowałyspo-
radycznie,np.nspotykaichhmwielkafala”
.
Dośćczęstopojawiałysięsłowaiwyrażenianiezwiązaneztokiemwypowiedzi,
np.npóźniejstatekzrobilinoitego,noipóźniejmoglipopłynąć”
.Widaćtuteż
powtarzaniewyrazówizwrotóworazurywanie(niekończenie)słów,np.nzoba-
czyli,uciekli,późniejuciekli,zobaczylicoś…”;nIdąrobićtąma…żaglówkę”;
nzmyszkąpojech…poszli”;nwidzęjeszczedzieckapuch…[pucharek],jeszcze
dzieckadeserikielu…[kieliszek]”
.
Weksperymenciedrugimliczbapauzprzedstawiasięnastępująco:liczba
powtórzeńz49zmniejszyłasiędo28;urywanychsłów-z23do7;wtrętówsamo-
głoskowych-z32do17.Wtrętamijęzykowymibyłytakżeoperatoryquasi-zaim-
kowe,np.ntutajwidzimy,jakmisiojestupanaokulistyipantutajpokazujetutaj
naobrazki”.
