Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Prolegomenametodologiczne
żekategoryzacjaświatanaindywidua,własnościirelacjedokonujesię
wewnątrzkonkretnegoukładupojęciowego.Podstawąkategoryzacji
jestsystemprzekonań.Toonewyznaczająregułyidentyfkacjiindywi-
duów,stosowalnościpredykatów,klasyfkacjinarodzajenaturalneitp.
Niezwykleistotnyjestteżfakt,żeposługujemysięwielomaniespro-
wadzalnymidosiebieukładamipojęciowymi,którewróżnysposób
kategoryzująnaszedoświadczenie.Układypojęciowecechująsięzaś
autonomią,wsensiegenetycznejniezależności:żadenukładpojęciowynie
potrzebujezasobówpojęciowychinnegoukładudotworzeniawłasnego
pojęć.Jeśliposiadaniepojęciatoposiadaniepewnejwiązkizdolności,
którenieograniczająsiędoumiejętnościposługiwaniasięjęzykiem,to
różnicewkategoryzacjidoświadczeniasązwiązanezróżnicamiwin-
terakcjachzeświatem.Towłaśniepraktyka,czyliinterakcjeześwia-
tem,tworzymilcząceregułyznaczeniowe,któresąpodstawąsystemu
mniemań.Praktykajestzatempodstawąkategoryzacjidoświadczenia,
umożliwiającąautonomicznośćukładówpojęciowych.
Ówpragmatycznycharakterpojęćsprawiajednocześnie,żeauto-
nomianiejestrównoznacznazcałkowitąniewspółmiernością.Układy
pojęciowetworzymybowiemzewzględunażycioweceleipotrzeby.
Posiadamyzaśjednożycie:naszeceleipotrzebysąwzajemniepowią-
zane.Stądpłyniewniosek,żeitworzoneprzeznasróżneukładypoję-
ciowe–choćsąwzajemnieniesprowadzalne,genetycznieautonomicz-
ne–pozostająwrozmaitychwzajemnychzwiązkachiniesącałkowicie
odseparowane(niewspółmierne).
Ważnącharakterystykąwszelkichsystemówsymbolicznychjest
to,żeznaczeniesymboliposiadacharakterspołeczny.Wprzypadku
większościsymbolimamydoczynieniazezjawiskiem,któreHilary
tym,żeniewszyscyużytkownicyjęzykaposiadajątakąsamązdolność
rozstrzygania,czywdanejsytuacjimożnapoprawnieużyćdanego
słowa.Zdolnośćprawidłowegoużywaniadanegosłowawdyskursie
opartajestwprzypadkuwieluużytkownikówjęzykanaodniesieniu
dopewnychflekspertówjęzykowych”.Pozycjatychostatnichwynika
jednaknietylkozlepszejsprawnościjęzykowej,aletakżezbardziej
dogłębnejznajomościwycinkarzeczywistości,zktórymdanydyskurs
jestzwiązany.
2TezęogenetycznejzależnościukładówpojęciowychwysunąłA.GroblerwGrobler
2000,s.70-77.MojapolemikaztątezązawartajestwSikora2004,s.132-141.
3Por.np.Putnam1998,s.112-115.
