Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
1.Czymjestpodmiotowośćprawna?
Jednakżeimbliżejprzyglądamysiępodmiotowościpraw-
nej—zarównoodstronydogmatyczno-,jakiteoretycz-
no-czyfilozoficznoprawnej—tymwięcejujawniaona
komplikacjiiproblemów.Byćmożejesttocechąkażdego
zpodstawowychpojęć—nietylkozresztąprawniczych—
żeichzłożonośćwychodzinaświatłodziennedopierowów-
czas,gdypewneobiegowoprzyjmowanedefinicje,wyjaśnie-
niaiujęciamającestanowićichrozjaśnieniesameczynione
sąprzedmiotemkrytycznejuwagi.Nieinaczejjestprzecież
ztakimipojęciami,jakrówność,godność,suwerenność,bez-
stronność,normaprawnaczywykładniaprawa.Interesują-
cepytaniapojawiająsięwodniesieniudonichdopieropo
przekroczeniubarierystwarzanejprzezichutrwalone,wy-
gładzone,„podręcznikowe”rozumienia,owalorachraczej
dydaktycznychniżautentyczniepoznawczych.Pojęciepod-
miotuprawaniejesttuwięcżadnymwyjątkiem.
Przedewszystkimnietrudnozauważyć,żezdolnośćdo
posiadaniaprawizdolnośćdoobowiązkówniezawszemu-
sząiśćzsobąwparze.Wwieluprzypadkachkorzystanie
zrozmaitychuprawnieńniejestuwarunkowanezdolnością
doposiadaniajakichkolwiekobowiązkówiponoszeniaod-
powiedzialnościzaichwykonywanie.Podmiotprawamoże
zatembyćwistociepodmiotemjedynieuprawnionym(be-
neficjentemobowiązkówciążącychnainnychzewzględu
najegodobro),niebędączarazemformalniebądźprzynaj-
mniejfaktyczniezdolnymdoposiadaniairealizacjiswoich
własnychobowiązków(awkażdymraziewielutypówta-
kichobowiązków).Oczywistymiprzykładamitakujmowa-
nejpodmiotowościmogąbyćchoćbynasciturus,noworodek
czypacjentznajdującysięwtrwałymstaniewegetatywnym.
Ponadtokażdadziedzinaprawa,normującokreślonytyp
orazzakresstosunkówczysytuacji,wdużymstopniusamo-
dzielniedookreśla,ktoiwjakiejrolimożebyćichpodmio-
tem.Wprzypadkuprawacywilnego(najgłębiejzaangażowa-
negowbudowęteoretycznychfundamentówwspółczesnego
rozumieniapodmiotowościprawnej)podmiotowośćpolega
