Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
miejscowychSłowiandlaichsprawynarodowej.
Wobliczutychrozbieżnościmiędzynarodowymiwizjami
aetnicznąrzeczywistościąbyłowielceprawdopodobne,żerealizacja
serbskichcelówbędzieprocesempełnymprzemocy,itonietylko
napoziomiecałegoregionu,gdzieścierałysięinteresywiększych
imniejszychpaństw,leczrównieżwmiasteczkachiwioskach
leżącychnaspornymterenie.Chcącuporaćsięztymwyzwaniem,
niektórzypolitycypróbowaliopakowaćnarodoweceleSerbów
wbardziejwielkoduszną„serbsko-chorwacką”wizjępolityczną,
któraobejmowałaideęwieloetnicznejwspółpracy.Wśród
zwolennikówtakiegorozwiązaniabyłNikolaPašić,którywlatach
dziewięćdziesiątychXIXwiekuobszerniepisałopotrzebie
zjednoczeniaSerbówiChorwatówwświecie,wktórymmałe
narodybyłyskazanenaupadek.Upodstawtejretorykiległyjednak
następującezałożenia:popierwsze,SerbowieiChorwacistanowili
zasadniczotensamnaródi,podrugie,toSerbowiemielistanąć
naczeleprocesuzjednoczeniowego,gdyżtoonibyli
prawdziwszymiSłowianaminiżkatoliccyChorwaci,którzyodtak
dawnabyliwystawienina„wpływobcejkultury”[54].
Będącmałymkrajemorelatywniemałychzasobach,leżącym
międzydwomamocarstwami,Serbianiemogłasobiejednak
pozwolićnarealizacjętychcelównaoczachświata.Program
przewidujący„wyzwolenie”Serbów,którzywciążbylipoddanymi
sąsiednichpaństwaiimperiów,zsamegozałożeniamusiałzawierać
wsobiepewienpoziomtajności.Garašaninzwróciłuwagę
natękoniecznośćw1848roku,podczaspowstaniawWojwodinie.
„SerbowiezWojwodiny–pisał–oczekują,żecałaSerbszczyzna
wyciągniedonichpomocnądłoń,abymoglizatriumfowaćnad
swymodwiecznymwrogiem.[...]Leczzprzyczynpolitycznychnie
możemypomagaćimotwarcie.Pozostajenamtylkoudzielać
impomocypotajemnie”[55].TopreferowanieprzezSerbówtajnych
operacjimożnabyłodostrzecrównieżwMacedonii.Postłumieniu
przezTurkówpowstaniamacedońskiegowsierpniu1903rokunowy
reżimKaradziordziewiczazacząłprowadzićaktywnąpolitykęwtym
regionie.Powołanokomitetymającepropagowaćwalkępartyzancką
