Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
muwrogośćpanującamiędzyradykałamiorazichdawnymi
kolegamipartyjnymi–niezależnymiradykałami–którzy
reprezentowalibezkompromisowyodłamwszechserbskiego
nacjonalizmu.Frakcyjnarywalizacjawśródprzywódców
radykalnych,jaktamiędzy„grupąPašicia”i„dworskimi
radykałami”skupionymiwokółMilovanovicia,dodatkowojeszcze
pogłębiałazamętipoczucieniepewności.ZakulisamiMilovanović
ciężkopracował,usiłującprowadzićumiarkowanąpolitykę,której
głównymcelembyłozapewnienieSerbiijakiejśograniczonej
rekompensatyterytorialnej,ajednocześniemusiałbezsłowaskargi
znosićoszczerstwanaswójtemat,jakiewypisywałaprasa
wszechserbska.Publiczniejednakużywałtwardejretoryki,która
wjegokrajubudziłaentuzjazm,awaustriackiejprasieoburzenie.
„Serbskiprogramnarodowy–oznajmiłwpaździerniku1908roku
wSkupsztinieprzyburzliwymaplauziezgromadzonych–wymaga
wyzwoleniaBośniiHercegowiny”.Następniedodał,żejeśliAustro-
Węgrystanąnadrodzedorealizacjitegoplanu,mogąbyćpewne,
iż„któregośdniawmniejlubbardziejodległejprzyszłościSerbia
icałaSerbszczyznastanądowalkizniminaśmierćiżycie”[90].
Dylematy,zjakimimusiałsięzmagaćMilovanović,pokazują,
podjakąpresjądziałaliwtamtejepoceprzywódcyserbscy.Ten
inteligentnyiostrożnyczłowiekdoskonalerozumiał,jakie
ograniczenianakładałynaSerbięjejpołożeniegeograficzneistan
gospodarki.Zimą1908/1909rokuwszystkiemocarstwawzywały
Belgraddoustąpieniaipogodzeniasię
znieuniknionym[91].Milovanovićwiedziałjednakrównież,
żeżadenodpowiedzialnyministerrząduserbskiegoniemógłsobie
pozwolićnaotwarteodrzucenieprogramuzjednoczenia
narodowego.Onsamzresztąbyłgorliwymiszczerym
zwolennikiemtegoprogramu.Jakstwierdziłkiedyś,Serbianigdy
niebędziemogłasobiepozwolićnaporzuceniesprawy
Serbszczyzny.„Zserbskiegopunkuwidzenianiemażadnejróżnicy
pomiędzyinteresamipaństwaserbskiegoorazinteresami
pozostałychSerbów”–oznajmił[92].Wtychsłowachporazkolejny
możnadostrzecprojekcjęserbskiejmapymentalnej,wktórej
