Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ParadoksalniejednaktajnadziałalnośćCzarnejRękimiała
równieżpewienaspektpubliczny[103].Rozmaiteluźnewzmianki
wskazują,żerządiprasawiedzielioistnieniutegoruchu,anawet
sąpewnedowodypotwierdzające,iżksiążęAleksander,który
zasiadłnatroniepoabdykacjiswegostarszegobrataJerzego,został
zwyprzedzeniempoinformowanyopowstaniunowejorganizacji
ipopierałjejdziałania.(Książęnależałdoniewielkiegogrona
fundatorów,którzypomoglisfinansowaćpowstaniepisma
„Pijemont”).Procesrekrutacjibyłnieformalnyiczęstonawpół
jawny;wystarczyło,żeprowadzącywerbunekledwiewspomnieli
opatriotycznejdziałalnościorganizacji,iwieluoficerówodrazu
wyrażałochęćprzystąpieniadoniejbezdalszego
zamieszania[104].Wbelgradzkichkawiarniachodbywałysię
uroczysteobiadyibankiety,którymprzewodniczył„Apis”
zasiadającyzadługimstołem,przyktórymtłoczylisięstudenci
oprzekonaniachnacjonalistycznych[105].Kiedykomendant
garnizonubelgradzkiegoMilošBožanovićpoprosiłswojego
podwładnegomajoraKosticiaoinformacjenatematCzarnejRęki,
tenodparłzniedowierzaniem:„Nicniewiesz?Przecieżtopubliczna
tajemnica.Gadająotymwkawiarniachidomachpublicznych”.Być
możebyłotonieuniknionewtakimmieściejakBelgrad,gdzie
wszyscyznaliwszystkichigdzieżycietowarzyskietoczyłosię
raczejwkawiarniachniżwdomachprywatnych.Tajawnatajność
CzarnejRękibyćmożestanowiłaodpowiedźnajakąśpotrzebę
emocjonalną,boostateczniejakijestsensnależećdotajnej
organizacji,jeśliniktotymniewie?Fakt,żekogoświdywano,jak
regularniejadałprzytymsamymstolezinnymiczłonkamispisku,
przydawałotakiejosobieznaczenia.Zapewniałototakże
ekscytującepoczuciebyciawzmowietymi,którzyformalniebyli
pozasiatką,alenależelidowtajemniczonych–byłotoważnedla
ruchu,którytwierdził,żereprezentujemilczącąwiększośćnarodu
serbskiego.
Lecznawetjeśliistnienieorganizacjibyłopowszechniewiadome,
tojejcelebudziłymnóstwodomysłów.Podobniejakwielu
przywódcówPartiiRadykalnejPašićuważałCzarnąRękęzaruch,
