Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
LUTERAŃSKIENOVUMWKULTURZEPOLSKIEJXVIW.
radmoralno-obyczajowychnieznanegoautoraZachowanieżywota
panieńskiegoprzeztrzynaścieartykułów,którychpannynaśladować
mają(1530),awszyscy:Księgiożywociekrześcijańskim(1522),prze-
kładprzypisywanegośw.AugustynowidziełaDevitaChristiana.Do
1543r.wydawanopolskieprzekładydawnychnarracjiożywotach
świętych,stalewznawianoŻywotPanaJezuKrysta-książkębędącą
esencjąśredniowiecznejreligijności,takjakRozmowamistrzaPoli-
karpaześmiercią,modlitewniki-hortulusyiin.Książkitegorodzaju
niosłytreściznane,aichnowośćpolegałanaproponowanymmodelu
uczestnictwawkulturze,takżereligijnej,przezlekturę,iwzorzekomu-
nikacji,wktórymmediumdrukustabilizowałoimultiplikowałoprze-
kazorazformowałoopiniępubliczną,pobudzałodeliberację,aleteż
postawyindywidualnejodpowiedzialności.
Reformacjamiaławięcprzygotowanygrunt,ażywotneprocesy
dobrzewykorzystałaiwzmocniła.Novumwięcniebyłaanireligijna
książkadrukowana,aniszerokieużyciejęzykanarodowego,aninawet
gatunkiwypowiedzi.Nowabyłatreśćkatechizmów,modlitewników,
kancjonałów,postyllinasyconychBiblią.Nowościąbyłwyłączny
autorytetPismaŚwiętegoipropagowanynaszerokąskalę(aniejak
wcześniejwśrodowiskachmonastycznych,bractwach,wpobożności
wybitnychjednostek)modelreligijnościosobistej,wolnejodrytuali-
zmu.
OwoluterańskienovumznakomicieobrazujedziałalnośćJana
Seklucjanajakoautora,wydawcy,redaktora,tłumaczaksiążekukazu-
jącychsięwKrólewcudlapolskichmieszkańcówPrusizprzeznacze-
niemdokolportowaniawPolsce10.Inspiratorembyłzapewneksiążę
Albrecht11.WKrólewcuopublikowanowjęzykupolskimwciągupięt-
nastulat(1545-1559)modelowyluterańskizestawksiążek.Seklucjan
opublikowałtum.in.osobistewyznaniewiary,dialogi,wspomniane
10Stale,niemalwcałościaktualnapozostajemonografiaI.Warmińskiego,
AndrzejSamueliJanSeklucjan,Poznań1906.Ostatnieodkryciaźródłowenie
podważajągeneralnychustaleńdawnegobadacza.
11Zob.J.Wijaczka,AlbrechtvonBrandenburg-Ansbach(1490-1568).
Ostatnimistrzzakonukrzyżackiegoipierwszyksiążę„wPrusiech”,Wydawnictwo
Littera:Olsztyn2010;J.Małłek,ReformacjaiprotestantyzmwPolsceiPrusach,
WydawnictwoNaukoweUniwersytetuMikołajaKopernika:Toruń2013.
~13~