Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Uwarunkowaniakulturowekolejnychepoksprawiływięc,żekwestiamę-
skiejniepłodnościpodnoszonabyławteoriiwznikomymstopniu,alejednak
byłaobecna.Jeszczewewczesnymokresienowożytnymzabrakpotomstwa
wstadlemałżeńskimpiętnowanebyłyprzedewszystkimbezdzietnekobiety,
więctojespotykałaztegotytułupogardailekceważenie193.
Kwestiadzietnościważnabyładlakażdegostanuinaczej.Wobrębiestanu
szlacheckiegoszczególniewyczekiwanojednakkolejnychdzieci,coniejed-
nokrotniepodnoszononakartachkorespondencji.Sporowzmianeknaten
tematpozostawiliBraniccy:chorążykoronnyJanKlemens(1689-1771)iKa-
tarzynaBarbarazRadziwiłłów(1693-1730),którzydługostaralisięodziecko.
Chorążynazzawodempisaładomatkipotym,jakporazkolejnyodnotowała
usiebiemiesiączkę:„jamdziśzachorowałaprzyjechawszydoOrla194;już
mójJaś[JanKlemensBranicki]powiada,żenigdyniebędęmiaładzieci”195.
Wartozwrócićuwagę,żesłowatewypowiedzianezostałyzaledwiepół
rokupoichślubie196.WcytowanymsformułowaniuJanKlemensBrani-
ckikoncentrowałsięnaaspekciebezdzietnościKatarzynyBarbary,przez
cociężarodpowiedzialnościzaichpotomstwowyraźniespadałnakobietę.
Fakt,żekwestieteomawianotakotwarcie,świadczyjednakpozytywnie
oichmałżeńskiejbliskości,przynajmniejnapoczątkuzwiązku.Perypetie
KatarzynyBarbarymogąstanowićprzykładkobiety,któraborykałasię
zdoświadczeniemprzedłużającychsięstarańodziecko.Chorążynabardzo
ciężkopsychicznieznosiłatenstanidośćregularniezwierzałasięmatce.
PonadtonajstarszaRadziwiłłównaniecieszyłasięnajlepszymzdrowiem,
chorującodmaleńkościnasuchoty197.Dbałazatemoregularnekuracje,
którestawałysiępowodemprzesuwaniawyjazdówBranickich:„Jamuszę
jeszczeprzedwyjazdemlekarstwowziąć,boczęstonażołądekchoruję
inagłowę,sątestaroświeckiemojechoroby,jednakmamnadziejęuPana
193Zob.J.Tyszkiewicz,LudzieiprzyrodawPolsceśredniowiecznej,Warszawa1983,s.171;
Z.Kuchowicz,ObyczajestaropolskieXVII-XVIIIwiekuł,s.210;M.Delimata-Proch,Ciążaina-
rodzinydzieckawświetleł,s.82;A.Zawisza,KobietawkulturzeiobyczajachPolskiXVwieku,
„KulturaiSpołeczeństwo”1959,t.3,nr2,s.136;J.Jagla,Wiecznaprośbaidziękczynienie.Osym-
bolicznychrelacjachmiędzysacrumiprofanumwprzedstawieniachwotywnychzobszaruPolski
Centralnej,Warszawa2009,s.131.
194Orle-obecniewieśnaBiałorusi,leżącawobwodziegrodzieńskim.Dawniejmiejsco-
wośćwwojewództwienowogródzkim,wpowiecielidzkim;zob.Orle[wo]SGKP,t.7oNetrebka-
Perepiat,Warszawa1886,s.584.
195KatarzynaBarbaraBranickadoAnnyKatarzynyRadziwiłłowej,zBiałegostoku,18III1721,
AGAD,ARV,sygn.1335,k.65.
196KatarzynaBarbaraRadziwiłłowadoAnnyKatarzynyRadziwiłłowej,ibidem,k.66.
197B.Popiołekpodaje,żeKatarzynaBarbarazRadziwiłłówBranickachorowałanagruźlicę,
por.Dobrodziejkiikliencił,s.472.
66
