Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dlaczegofilozofia?
10
go”,wnikawrzecz,przyczymfilozofowiezwykliwnikaćcoraz
głębiejigłębiej,wdosłownymsensietegosłowa:schodząpod
powierzchnięistarająsiędotrzećażdokorzenirozpatrywanej
rzeczy.Ichprzenikliwepytania„co”i„dlaczego”niecofająsię
przedniczym.Podznakiemzapytaniastawiajątakżeto,conaj-
bardziejoczywiste,niewyłączającwłasnejtradycji:samokrytyka
stanowiistotnyskładnikfilozofii.
Dlaczegojednaknależywyostrzaćpytania„co”i„dlaczego”,
dlaczegonależywnikaćcorazgłębiejigłębiej?Padajątu–jak
pouczahistoria–różneodpowiedzi,alezarazemwystępujepewna
wspólnapobudka:dążeniedowiedzy.Słuszniejednoznajważniej-
szychdziełfilozoficznych,MetafizykaArystotelesa,zaczynasię
zdaniem:„Wszyscyludzieznaturydążądopoznania”.Filozofia
niezmierzadoniczegowięcej,aleidoniczegomniej,jakdopełne-
gorozwinięcianaturalnejpobudki,dążeniadowiedzy.Niepłynie
ztegożadnakorzyśćwzwykłymsensietegosłowa,żadenpoży-
tek,pozasamąwpełnirozwiniętąwiedzą.Filozofianiedąży
dojakiejśspecjalistycznejwiedzyobokinnychdziedzin,lecz
próbujedoprowadzićdoperfekcjitkwiącewczłowiekupowołanie
dowiedzy.Wiedzauwolnionaodwszelkichkorzyściniejestprzy
tymczymśnowym.Przeciwnie,wiedzajakocelsamoistnyzna-
najestkażdemu:widaćjąwrozkoszyzmysłów,wradości,
jakąsprawiawidzenie,słyszenie,smakowanieidotykanie.Nie-
przypadkowonazwajednegozżywiołówfilozofii–pojęcie–
wywodzisięodczynności,zapomocąktórejjużniemowlęta
udostępniająsobieświat,odujmowania,obejmowania.Ipo-
nieważfilozofiaostateczniewywodzisiętylkoznaturalnego
dążeniadowiedzy,wjęzykuniderlandzkimmożenosićnazwę
wijsbegeer–„pragnieniewiedzy”.
Tego,ktowdoskonałysposóbopanowałjakąśdziedzinęwie-
dzyalboumiejętność,nazywamymistrzem;Grecymówilisophos:
mędrzec.Podczasgdyinnisąmistrzamiwjakimśrzemiośle,wza-
wiłościachprawa(„juryści”),wleczeniuchorób(„lekarze”)albo
wsprawachpolityki,filozofowiedążądomistrzostwawwiedzy.
Aponieważbardzotrudnojeosiągnąć,wedługPlatonaniepreten-
dujądosamejsophia,lecztylkodophilosophia:umiłowaniamąd-
rości.Zarazemwszakżedodatekphilowyrażazażyłośćztym,
cojest,aniedążeniedoczegośnieosiągalnego.DlaPlatonaphilo-
-sophosjestphilo-mathes:uczeniesięsprawiamuprzyjemność
iwciążpozostajewtymnienasycony.Ztymwiążesiędruga
sprawa:oilezwyklejesteśmykompetentnitylkowjakimśwąskim
zakresie,otylefilozofdążydokompetencjiwtym,coogólne
ipowszechne:dowiedzyocałejprzyrodzie,wiedzyotym,co
