Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Początki.PrzedSokratesem
Podobniejakrozwójumysłowymłodegoczłowieka,kształtowa-
niesięfilozofiijestdługimprocesem.Przejście„odmitudologo-
su”niedokonujesięgwałtownie,naskutekwewnętrznejilumi-
nacji.Stopniowo,krokpokroku,ludzieuświadamiająsobiepro-
blematycznycharakterświata,toteżniesposóbprzeprowadzićtu
ostrejgranicy.GdybeockipoetaHezjod(ok.700p.n.e.)wTeo-
gonii(„Powstawaniubogów”)krytykujetradycyjnąreligię,to
antycypujefilozofięjakokrytykęreligii.Awjegowyraźnymod-
różnianiufałszuodprawdyzaznaczasięjużkrytykapoznania.
FilozofiawwęższymsensiemaswepoczątkiwJonii,otwartej
podwzględemkulturalnym,uprawiającejhandelizakładającej
kolonieczęściGrecji.JejźródłabijąwportowychmiastachAzji
MniejszejjakMilet,KolofoniEfez,nawyspachtakichjakSamos,
iwWielkiejGrecji,wpołudniowejItalii.Najdawniejsimyśliciele,
doktórychpóźniejsifilozofowiewciążbędąpowracać,niesą
jednaktylkofilozofami,lecztakżebadaczamiprzyrody,aprzede
wszystkim„mędrcami”,mianowiciedoradcamipolitykówiludu,
jakrównież,coniemniejważne,mistrzamijęzyka.
PonieważpostaćSokratesastanowituistotnącezurę,filozo-
fowieżyjącyprzednim–odTalesadoDemokrytaisofistów–
nazywanisąpresokratykami.Ichmyślkierujesięzrazukuprzy-
rodziejakocałości,kujejporządkowiiładowi,kosmosowi,
anastępniekuświatureligii.Zaczynająodnamysłunadwszyst-
kim,cojest,odontologii.Sprawyludzkiedopieropóźniej
wysuwająsięnaplanpierwszy,awrazznimietykaifilozofiapo-
lityczna.Wtrakcietegoprocesu,trwającegoponaddwastulecia,
nietylkokształtująsięróżnekierunkifilozofii,lecztakżeróżne
jejpostaciistyle,jakkolwiekgranicemiędzynimisąpłynne.Ten,
ktochcejezgłębić,napotykatrudnetekstyorazdodatkową
trudnośćpolegającąnatym,żezachowałysięonetylkowpostaci
okruchówipóźniejszychświadectw:jako„fragmentypresokra-
tyków”,któreczytelnesątylkodlatwórczychinterpretatorów.
