Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wszystkietedefnicje,skądinądtrafne,kryją
jestkobieta,októrąwalcządwajmężczyźni,słabyin-
pewnenieścisłości.Alejednomożemyprzyjąćbez
telektualistaitępyosiłek.Wfnalesprytzostajena-
zastrzeżeń:flmanimowanyłączywsobieelementy
grodzony.Czymożnapójśćjeszczedalej?Oczywiście,
kinaisztukplastycznych,dlategonazywanybywanie-
naprzykładdoszukującsięmetaforycznegospojrze-
kiedynkinoplastyką”lubnożywionąplastyką”.Jed-
nianamiejscekobietywpatriarchalnymświecie,mi-
nakżeograniczanieflmuanimowanegowyłączniedo
nimalistycznegokomediodramatuczynawetpolitycz-
metodykreacjiruchuzapomocąformplastycznych
nejalegorii.
możeprowadzićdopewnychnieporozumień,gdyż
Okazujesię,żegraczarnychobiektównabiałym
nietrudnowówczaspomylićkinoplastykęzneonem,
tlejestdużobardziejwieloznacznaniżgraaktorów.
rysunkowymzegaremwtelewizji,wizualizacjąkoncer-
Aprzecieżwidzimyabstrakcyjnefgurygeometryczne
tówispektakli.NormanMcLaren-wiecznyekspery-
orazich-mniejlubbardziej-uporządkowanedziała-
mentator-rozumiałsztukęanimacjinaswójsposób.
nia.nWszystkieruchyniemająceodniesienia-piszą
Alekażdy,ktochoćrazzetknąłsięzflmemanimowa-
HochbergiBrooks-nabierająodrazusensu,gdy
nym,wie,żekontemplacjaruchutozamało;cowięcej
tylkowidzzechcedostrzecwnichspójnośćcelowych
-dużoistotniejszewydająsiękonsekwencjeożywie-
ipełnychwyrazuczynności”22.Fabularnośćwkinie
niarysunku,lalkiczychoćbyprostejkreski.RudolfArn-
wydajesięczymśtakfundamentalnym,żewidzchęt-
heimwSztuceipercepcjiwzrokowejopisujeciekawe
niepodejmujewysiłekskonstruowaniawewłasnej
doświadczenie:nFritzHeideriMarianneSimmelopra-
wyobraźnifabułynapodstawieruchuplamizawija-
cowaliwcelacheksperymentalnychkrótkometrażowy
sów,nierzadkowbrewwolirealizatora.Mechanizm
flm,któregobohateramibyły:dużytrójkąt,małytrój-
odbiorudziełaflmowegostawiapodznakiemzapyta-
kątikoło.Okazałosię,żeobserwatorzyspontanicznie
niatedefnicjeanimacji,któreskupiająsięjedyniena
obdarzająfgurygeometryczne-napodstawieruchów
technicelubabsolutyzująnruchnarysowany”.
-cechami«ludzkimi».97%obserwatorówopisywało
Powyższeuwagiodnosząsięwrównymstopniu
naprzykładwiększytrójkątjako«agresywny,wojowni-
doflmurysunkowegoilalkowego.Jir
víTrnka,wybitny
czy,napastliwy,skorydobójkiigniewu,kłótliwy,nie-
czechosłowackireżyser,wspominającswojepierw-
znośny,zły,podły,nikczemny,wybuchowy[Ż]».Zdumie-
szeeksperymentyzanimacjąprzedmiotowąwroku
wającosilnejekspresjifgurgeometrycznychwruchu
1946,zaznaczyłwprost,żewykreowanyzapomocą
-kończyswójopisArnheim-dowodząteżbardziej
zdjęćpoklatkowychruch-choćdoskonałyipiękny-
kunsztowne«abstrakcyjne»flmyOskaraFischingera,
jesttylkonarzędziem,aniecelemsamymwsobie:
NormanaMcLarena,WaltaDisneyaiinnych”20.
nPracowałemzPojarem[innymczeskimanimatorem
Zaznaczmy,żeanimowanyeksperymentHei-
-dop.P.S.].Animowaliśmyjednązmoichnajstar-
deraiSimmel(zroku1944)niepowstałbynajmniej
szychmarionetek,tancerkę.Byłaelegancka,poruszała
naużytekflmoznawców.JakpisząJulianHochberg
sięwprostcudownie,alewrezultacieuzyskaliśmy
iVirginiaBrooks,ichflmnbyłwyraźnymwezwaniem
abstrakcyjnewrażenie.Coprawdawyglądałotodob-
donowegospojrzenianapsychologięspołeczną,opo-
rze,alenicnieznaczyło.Późniejzorientowaliśmy
wiadanieipoznaniewzrokowe”21,choć-czegodowo-
się,żelalkapotrzebujekonkretnejsytuacji,fabu-
demzacytowanyfragmentklasycznejksiążkiArn-
ły”23.SpostrzeżenieTrnkiuzmysławia,żewkreskówce
heima-okazałsiępomocnybadaczomsztuki,również
bądźflmielalkowymanimacjazastępujeaktorstwo.
flmowej.
FilmyMcLarenaiTrnkiwyróżniająsięindywidualnym
FilmHeideraiSimmelzawierawyraźnąfabułę.
stylem.Jeżeliabstrakcyjnykształtpotrafsięporu-
Dużytrójkątpróbujeprzegnaćmniejszy,byzbliżyćsię
szaćniczymtancerz,aswojąekspresjąwyrażaćemo-
dokropkiznajdującejsięwprostokącie.Pozytywnym
cje,totenniepowtarzalnyefektjestwynikiemdobrze
bohateromudajesięprzechytrzyćagresoraiuciec,
opanowanegorzemiosła,aściślej-doskonałejani-
arozwścieczonytrójkąt-wywiedzionywpoleprzez
macji.Jeżelijednakpostacieporuszająsięwsposób
własnąnadpobudliwość-niszczywodwecieprosto-
nienaturalnylubmałoatrakcyjny,toznaczy,żery-
kąt,wktórymzamknąłsięjakwklatce.Pokuśmysię
sunkilubtrójwymiaroweobiektyzostałyożywione
obardziejszczegółowąinterpretację:flmopowiada
nieudolnie.
przecieżhistorięmiłosnązdreszczykiem(możnawręcz
Filmanimowanyniejestzatemsztukąruchów
wykazać,wktórymmiejscufgurysięcałują!).Kropką
narysowanych,alenapewnowwiększymstopniu
12
