Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wdrugiejpolskiejkoloniiartystycznej-
wMonachium11,wydanaw1897rokunJed-
nodniówka”podsumowywaładotychczasową
realistycznątradycjępolskiejSzkołyMonachij-
skiej.MłodziartyściprzenosilisiędoParyża.
JednakzerwaniezMonachiumniebyłoosta-
teczne.StolicaBawariinieprzestałabyćwielkim
centrumsztuki,wktórymistotnąrolęodgry-
waliRosjanie(WassilyKandinski,AleksiejJaw-
lenski),AustriacyiCzesi(AlfredKubin),czy
Szwajcarzy(PaulKlee)-awangardowiartyści
obliskichpowiązaniachzParyżem.Polscyar-
tyścizopóźnieniemzareagowalimapowstanie
NeueKünstlerVereinigung(1909)igrupyDer
BlaueReiter(1911),zktórąwiążesięgeneza
sztukiabstrakcyjnej.Wistotnysposób-podob-
niejakkubizm-wpłynęłaonanasztukęimyśl
oniejwszystkichgrupartystycznychwPolsce.
Po1900rokuprzezMonachiumwdrodzedo
ParyżaprzewinęlisięGustawGwozdecki,Le-
opoldGottlieb,EliNadelman,EugeniuszZak,
RomanKramsztyk,HenrykEpstein,Alicja
Halicka,MarceliSłodki(jedynypolskiartysta
związanyzgrupądadaistówwZurychu).Zna-
nympolskimartystąwMonachiumbyłStani-
sławStückgold,malarzfowistaiekspresjonista,
związanyzkręgiemDerBlaueReiter.
11Por.J.Malinowski,Epilogpolskiegożyciaarty-
stycznegowMonachiumwlatach1890-1918,[w:]
MalarzepolscywMonachium,Studiaiszkice,pod
red.Z.FałtynowiczaiE.Ptaszyńskiej,Suwałki2007,
s.195-210.
PrzedIwojnąświatowąipodczaswojny
odwiedzaliMonachiumprzyszliczłonkowie
awangardowychgrupartystycznych:zFormi-
stówLeonDołżyckiiZbigniewPronaszko.Sil-
nezwiązkipołączyłyzMonachiumczłonków
Buntu,m.in.JerzegoHulewicza,AugustaZa-
moyskiegoczyStefanaSzmaja.Nieformalnym
redaktoremnZdroju”wewczesnymokresie(ko-
niec1917-zima1918)byłzamieszkaływtym
mieścieStanisławPrzybyszewski.ChoćKan-
dinskiegoodpoczątkuwojnyniebyłowMo-
nachium,jegotwórczośćiteoriewywarłydecy-
dującywpływnaHulewicza.
WBerliniepolscyartyścipoznalipierwszą
wybitnąniemieckągrupęekspresjonistyczną
DieBrücke,założonąw1905wDreźnie,któ-
rejczłonkowieokoło1910rokuprzenieślisię
dostolicyNiemiec.Członkowiegrupy:Ernst
LudwigKirchner,KarlSchmidt-Rottluff,Erich
Heckel,MaxPechsteiniEmilNoldewywar-
ligłębokiwpływnasztukęEuropyŚrodkowej,
wtymnawszystkiegrupywPolsce.DieBrüc-
kepozamalarstwemuprawiałagrafikę,przyczy-
niającsiędoodrodzeniadrzeworytu.Nasztu-
kęwPolscedużywpływwywarłateżzałożona
wBerliniew1913rokutrzeciaważnaekspresjo-
nistycznagrupaDiePathetiker(LudwigMeid-
nerzBernstadtu[Bierutowic]naŚląsku,Jacob
SteinhardtzŻerkowawWielkopolsce),której
apokaliptycznewizjezapowiadaływojnęire-
wolucję.WBerliniekształcilisięwKönigliche
Manifesty
awangardy
13
