Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
9
falfeminizmu,różnorodnośćjegonurtóworazgłoszonychha-
sełipostulatów18,zastosowanietegopojęciawobecpoglądów
MariedeGournaybyłobynieprecyzyjneianachroniczne,po-
nadtozawężałobyobszaranaliztylkodotychtekstów,które
poruszająkwestiękobiecą.Nieznaczytojednak,żewkonklu-
zjirozważańniezostaniepodjętapróbausytuowaniaopinii
idziałańprzybranejcórkiMontaigne;awobecgłównychnur-
tówwspółczesnegofeminizmuzachodniego.
SamaMariedeGournaywyznaje,iżprzypiętojejetykietkę
femmesavante.Dziśtermintenużytydlaokreśleniajejosoby
byłbyjednakniezbytfortunny:popierwszesłowo„sawantka”
brzmiwjęzykupolskimobcoidośćarchaicznie,podrugiewy-
wołujenieuchronneskojarzeniazkomediąMoliera,wktórej
aspiracjeintelektualnekobietzostałyukazanewsposóbkary-
katuralnyiprześmiewczy19.
Wobecwątpliwościterminologicznychdotyczącychsylwetki
PannydeGournaynajmniejryzykownewydajesięokreślenie
„emancypantka”,którewjęzykupolskimniesiezsobądość
jasnookreślonetreściiodnosisiędozjawiskausytuowanego
wkonkretnymczasiehistorycznym20.Ideaemancypacjiko-
biet,sformułowanawprojektachoświeceniowych21istopniowo
ku,apierwsząkobietą,któranazywasiebieféministe,jestwroku1872francu-
skasufragetteHubertineAuclert,wzorującasięnaaktywistkachangielskich.
Por.J.Hannam,Feminizm,Poznań,ZyskiS-ka,2010,s.8.Dlauniknięcia
anachronizmubadaczezajmującysięwcześniejszymizjawiskamiokreślająje
jako„prefeminizm”(por.M.Malinowska,FrançoisPoulaindelaBarre(1647-
1723)wobeczagadnieńswojejepoki,op.cit.,s.22).
18Współcześnieniemożnamówićofeminizmie,aleraczejofeminizmach,
którenaróżnychkontynentachiwróżnychkontekstachkulturowychire-
ligijnychpostulującałkowicieodmienne,aczasemwręczsprzecznezesobą
hasła.
19LesFemmessavantes(1672),UczonebiałogłowywwersjiTadeuszaBoya-
-Żeleńskiego.
20Wprawierzymskimterminemancipatiooznaczałuwolnieniesynaspod
władzyojcowskiejwmomencieosiągnięciapełnoletności.Wjęzykufrancu-
skimczasownikémanciperfunkcjonujeodwiekuXIVioznaczacałkowite
uwolnieniesięspodczyjegośpanowania.Niemanatomiastrzeczownikapo-
chodnego,jakpolska„emancypantka”.Jejodpowiednikiemwefrancuskim
jestperyfrazafemmeémancipée.
21Por.J.Bator,Feminizm,postmodernizm,psychoanaliza.Filozoficznedy-
lematyfeministekdrugiejfali,Gdańsk,słowo/obrazterytoria,2001,s.30–31.
