Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
LiberaUniversitàMetropolitana-Pojęciadoprzemyślenia
powprowadzenieczasukapitału,znakomicieopisaneprzez
E.P.Thompsona,zmiennataorazrównoczesnośćróżnychcza-
sowościhistorycznychjestzasadniczymelementem,zapomo-
cąktóregousiłowaliśmywykazaćniejednoznacznośćpojęcia
historiiuMarksa.Illuminatiodsłaniakontynenthistoriiwod-
wołaniudobezcennejkrytyki,którejAlthusserpoddajemyśl
Marksa,dotyczącejdialektykiikoniecznościtwórczychproce-
sówtransformacji,nieuchronnościwalkiklasowejorazzwy
-
cięstwaproletariatu.UwagaAlthusseraskupiasięzatemna
Marksiepodkreślającymaleatorycznycharakterwszelkiej
zmianyhistorycznej;Marksiezatrzymującymsięnakrótko
wrozdzialeoTakzwanejakumulacjipierwotnej6,opisującym
kształtowaniesiękapitalizmuwzetknięciuizderzeniuze
sprzecznymi,przygodnymi,historycznymi,aleatorycznymi
właśnieelementami,doktóregorówniedobrzemogłobynie
dojść.Aleatorycznośćhistoriiuwalnianaszatemodjejzmory,
koniecznościjejzakończeniawrazznadejściemalborealnego
socjalizmu,albopostfordyzmu,niemówiącjużowejściudo
rząduVeltroniego7.Znajdujemysiętymsamymwaleatorycz-
nymizarazemszczególnym,otwartym,aczkolwiekniepozba-
wionymokreślonościpolu,wkażdymwypadkuzawierającym
wsobieróżnemożliwości.
Tegorodzajubezcennakrytykapozwalanamzakwestiono-
waćlinearnąideęczasu,rozwojuipostępu:niebiegnieonza-
temwedlejakiegośpojedynczegoschematu,przeciwnie,przy-
bieracałąmnogośćrozmaitychform.Zgodniezteząstawianą
przezMezzadrę,posiłkującegosiękrytykąpostkolonialną,wpo-
dobnysposóbzanikaprzekonanie,żesubsumcjarealnaisub-
sumcjaformalnasąkoniecznymistadiamirozwojukapitalizmu
6K.Marks,Kapitał...,KsięgaI,s.848-906.
7WalterVeltroni(ur.1955)-włoskipolitykidziennikarz,podkonieclatosiem-
dziesiątychwspółodpowiedzialnyzaprzeorientowanieliniipolitycznejWłoskiej
PartiiKomunistycznejwstronęsocjaldemokracji-przyp.red.
21
