Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dzićzapałwojenny.Późniejbyłyjużtylkopomnikiizbiorowaegzaltacja,
żechociażnieodniesionozwycięstwa,towartobyłozapisaćkolejną
„wspaniałą”kartępolskiegoczynuzbrojnego.Nacokolejednegozpo-
mnikówtakiej„chwały”widniejenapis:„…przechodniu,powiedzwspół-
braciom…”.Tak,powiedz,żewysłanożołnierzawbój,niedającmudo
rękiadekwatnychnarzędzi.Wysłanoczęstoboso,zbylejakimkarabi-
nem,abywało,żeidowódcaniesprostałzadaniu.Tychklikauwagpo-
zwalajeszczemocniejpodkreślić,żeżołnierzrzadkokiedybywa„kowa-
lemswegolosu”.OnswójlospowierzaOjczyźnie,któraprzywołałagona
żołnierskiposterunek.Zchwilągdyżołnierze:
poszlizawezwaniemdowalkiowolnośćczyoniepodległośćPolski,za
wezwaniemtych,którymzaufali,ichrzecząbyłodobrzesiębić,byćdo-
brymiżołnierzami,nicwięcej.Ichnieszczęście,jeżeliźleumieściliswoje
zaufanie
5
.
Toprawda.Tylkojakżołnierzmaocenić,czydobrzeulokowałswoje
zaufanie?Jakmielitozrobićci,którzywramachmasowegopoboruszli
doludowegowojska?Jakąmielionimwiedzęiwyobrażenie?Trafnie
napisałMartinvanCreveld:
Wkażdymkraju,wktórymistniałpowszechnyobowiązeksłużbywoj-
skowej,czyniłzarmiinajwiększąorganizację,zewszystkimitegokon-
sekwencjamigospodarczymiispołecznymi.Zmuszałtakżewładzedo
gloryfikacjiswoichsiłzbrojnych,abyludziechętniewnichsłużyli
6
.
NadWisłąteżprzekonywano,żewojskojestszkołą„patriotycznego
iobywatelskiegowychowania”,żedopieropojejukończeniumężczyzna
spełniawarunkipozwalającenazałożenierodzinyitd.Szarawojskowa
rzeczywistośćbyładośćodległaodtych„zaklęć”,aleteżniejestprawdą,
żekoszarystałysię„wylęgarnią”wszelkichpatologii,jaktoochoczo
opowiadanopo1989r.
Ztychkilkuakapitówniezbiciewynika,żewojskoto„szkołażycia”
oróżnychodcieniach,przebarwieniach,aczęstoibudzącaskrajneemocje.
GeoffreyParkerzauważył:
Każdakulturawytwarzawłasnąsztukęprowadzeniawojny.Społeczno-
ścihojniewyposażonewziemię,leczszczupłeliczebniecechujeskłon-
5
R.Dmowski,Politykapolskaiodbudowaniepaństwa,Wrocław2009,s.51.
6
M.vanCreveld,Zmienneobliczewojny.OdMarnydoIraku,Poznań2008,s.35.
7
