Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
1.Historiarozwojuprzetwornikówelektromechanicznych
byłyinspiracjądopowstawaniairozwojuinnychrodzajówurządzeńelektrycznych.
Dobrymprzykłademjestradio,zatwórcęktóregopoczątkowouważanoGuglielmo
Marconiego(1874-1937),włoskiegofizykaikonstruktora,laureataNagrodyNobla
zdziedzinyfizykiw1909rokuzawkładwrozwójtelegrafiibezprzewodowej.
Jednakbezprzewodowenadawanieiodbieraniesygnałówzapomocąfalelektromagne-
tycznychbyłoznanejużod1893rokuzpatentówieksperymentówNikoliTesli.
NikolaTeslawpisałsięjakopionierelektrotechnikiprzedewszystkimwtematyce
wirującegopolamagnetycznegoiprzetwornikówelektromechanicznychprąduprze-
miennego.W1896roku,gdyMarconiskładałpierwszyswójwniosekpatentowy,
NikolaTeslaposiadałjużosiempatentównageneracjęfalwysokiejczęstotliwości
docelówtransmisji.ProcesysądowedotycząceunieważnieniapatentówMarconiego
ciągnęłysiędo1943roku,kiedySądNajwyższyStanówZjednoczonychwydał
prawomocnywyrokorzekający,żepatentyMarconiegonaruszająnietylkopatenty
Tesli,wtympatentUSA645576,uważanyobecniezapierwszypatentnradiowy”,
alerównieżpatentyinnychwynalazców:JohnaStoneiOliveraLodge.Rozwójelektro-
techniki,wpoczątkowympionierskimokresie,tojestwXIXwieku,jesttożsamy
zrozwojemprzetwornikówelektromechanicznych.Przypomnijmygenialnychtwórców
inajważniejszedatytegorozwoju.
1.2.Początkowyokresbadańmagnetyzmuielektryczności
Maszynyelektrycznenależądozbioruprzetwornikówelektromechanicznychicha-
rakteryzująsiętym,żełącząwsobiepolemagnetyczneiprądelektryczny.Zjawisko
elektrostatykiznalijużstarożytniGrecy.TaleszMiletuopisałzjawisko,żepotarty
kawałkiemfutrabursztyn(gr.elektron)przyciągaskrawkiróżnychmateriałów,lecz
szybkotraciwłaściwośćprzyciągania.Zjawiskomagnetyzmubyłoznanewstarożyt-
ności.Pierwotnienazwąmagnesokreślanorudyżelaza(magnetyt),któreprzyciągają
kawałkiżelazalubinnemagnesy.Magnesypoczątkowoużywanowkompasach.
NajdawniejszeurządzenietegotypuzostałoskonstruowanewstarożytnychChinach.
WnawigacjimorskiejkompasyzaczętostosowaćjużwXIIwieku.DopieroWilliam
Gilbert(1544-1603),angielskifizykilekarz(rys.1.1),jakopierwszyprzeprowadził
szczegółowebadaniamagnetyzmu.Odkryłzjawiskomagnetyzmuziemskiegoinatęże-
niepolamagnetycznego.Badałtakżeelektryzowaniesięciałnaskutektarcia.
Wykazał,żeopróczbursztynumożnanaelektryzowaćtakżeinnemateriały.Gilbert
wprowadziłdojęzykaangielskiegonoweterminy,takiejakbiegunmagnetyczny,
siłamagnetycznaczyprzyciąganiemagnetyczne.Jakopierwszyspopularyzował
terminnelektryczność”.W1600rokuopublikował,wjęzykułacińskim,dzieło
DeMagnete,MagneticisqueCorporibus,etdeMagnoMagneteTellure(Omagnesach
iciałachmagnetycznych,orazowielkimmagnesieZiemi).Opisałwnimwieledo-
świadczeńzmodelemZiemi,zktórychwywnioskował,żeZiemiajestmagnesem
idlategoigłakompasuwskazujepółnoc.Dziełemtymwszedłdohistoriijakotwórca
nowożytnejnaukiomagnetyzmie.
