Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.WPROWADZENIEDOTEORIIIZASTOSOWAŃ
MATERIAŁÓWMAGNETYCZNYCH
Sięgającwstronęhistoriipierwszympoznanymmateriałemmagnetycznym
byłarudażelaza–magnetytosymboluchemicznymFe3O4.Wprawdziezzapi-
sówgreckiegofilozofaTalesawynika,żeminerałtenbyłznanywstarożytnej
Europie,ajegonazwawywodzisięodnazwygreckiejprowincjiMagnezji,to
jednakodkryciemagnetytu,jakrównieżobserwacjejegowówczasdziwnych
iniezrozumiałychzachowańnależyprzypisaćChińczykomjuż4000latp.n.e.
Otym,żemagnetytwpływanażelazoiudzielamuwłaściwościmagnetycznych,
wzmiankowałjużSokrates.Tennajwcześniejznanymateriałmagnetycznysto-
sowanowXIw.wChinach,aodXIIw.przezżeglarzyeuropejskichwnawiga-
cjidokonstrukcjikompasu.WielestulecipóźniejangielskifizykilekarzWil-
liamGilbert(1544–1603)opublikowałw1600r.wdziele„DeMagnete”[133]
wynikipierwszychgruntowniejszychbadańzjawiskelektrycznychimagnetycz-
nych.Doszedłdoprzekonania,żeZiemiajestolbrzymimmagnesemidopiero
wówczasuświadomionosobiedziałaniekompasujakoefektoddziaływańma-
gnetycznych.Pierwszerelacjeokompasiewliteraturzeeuropejskiejpochodzą
zpoczątkuXIIIw.,aichautorstwoprzypisujesięAnglikowiAleksandrowi
Neckmanowi.Takwięcodkryciezjawiskamagnetyzmumożnauważaćzajedno
znajwcześniejszychosiągnięćnaukowychludzkości.
WspółczesnawiedzaomagnetyzmiedatujesiędopieroodpoczątkuXIXw.,
kiedytodokonanoznaczącychodkryćwtejdziedzinie.W1820r.duńskifizyk
HansChristianOerstedzaobserwowałoddziaływanieprąduelektrycznegopły-
nącegoprzezprzewód,naigłęmagnetycznąumieszczonąwjegopobliżu.André
MarieAmpère(1775–1836),fizykimatematykfrancuskiwlatach1820–1823
bazującnatymodkryciu,sformułowałprawookreślającesiłymagnetycznemię-
dzyprądamielektrycznymi.Zbadałelektrodynamiczneoddziaływanieobwodów
elektrycznychidoszedłdobardzośmiałegowowychczasachwniosku,żewła-
ściwościmagnetycznerudżelaznychistalisąwynikiemprądówmolekularnych
wewnątrzmaterii.Zkoleiw1831r.genialnyfizykichemikangielski,samouk
MichaelFaradayodkryłzjawiskoindukcjimagnetycznej,wprowadzającjedno-
cześniepojęcienatężeniapolamagnetycznegojakoodrębnejwielkościfizycz-
nej.Wiedzionyintuicjąbadacza,oczekującegowystępowaniasymetriiwzjawi-
skachfizycznych,przewidziałrównieżistnienieefektuodwrotnegodozaobser-
wowanegoprzezAmpère'a.Zauważyłmianowiciewpływpolamagnetycznego
naprądelektryczny,dziękiczemustałosięmożliwewytwarzanieenergiielek-
trycznejzapomocąprądnic.W1873r.szkockifizykJamesClarkMaxwell
ogłosiłswój„Traktatoelektrycznościimagnetyzmie”,wktórymrozwinąłteorię
falelektromagnetycznych,formułujączapismatematycznyzwanyrównaniami
Maxwellaopisującymiwsposóbformalnyto,cobyłojużznaneodstronyjako-
