Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
3.Egzekucja
Meandryprawakarnegoikryminalistyki
Wiadomo,żewświeciepogańskimsposóbzadawaniaśmierciniebyłprzy-
padkowyispełniałrolępewnegorytuału,wzależnościodpopełnionegoprzestęp-
stwa19.Wtymmiejscuzwrócęuwagęnafragment12.rozdziałuGermaniiTacyta,
wktórymautorwspomina,żenawiecachpogańskichsądzonozbrodniezagrożone
karąśmierci,asposóbjejwykonaniazależałodrodzajuprzestępstwa:nzdrajców
izbiegówwieszająnadrzewach,bojaźliwych,tchórzyorazcieleśniezniesławio-
nychtopiąwbłocielubwbagnie,zarzucającichzgórychrustem”20.Uzupełniaćją
możekodyfikacjazwyczajowegoprawaFryzów(ok.802r.),zewidentniepogańską
normąprawną:nKtowedrzesiędoświątyniizagarniestamtądjakiekolwiekprzed-
miotykultu,mabyćzaprowadzonynadmorzeinapiasku,wmiejscuzalewanym
zwyklewodamiprzypływu,należyobciąćmuuszy,wykastrowaćizłożyćgowofie-
rzebogom,którychświątyniępogwałcił”21.Zatemkażdysposóbzabójstwamiał
swojąkonkretnąprzyczynę.Przykładem,żefaktyczniesposóbzadaniaśmiercibył
sprawąistotnąwskazujądyskusjepogannadjejrodzajemwprzypadkubiskupa
BertoldawInflantach(1197r.):njednichcielispalićgożywcemwkościele,drudzy
—ściąć,jeszczeinni—utopić”22.Dyskusjetewynikałyzapewnezróżnejinterpre-
tacjiprzewinyBertolda,azatemjakiebóstwaobraziłswoimzachowaniem,poświę-
cającpogańskicmentarz.ZwróćmyjeszczeuwagęnamęczeńskąśmierćWolfreda.
W1030r.prowadziłonmisjęwSzwecji,którątakopisałAdamBremeński:nGdy
jużwielunawróciłpocząłwyklinaćbałwanategoluduimieniemTorstojącego
naplacuwiecowympoganiwrazchwyciwszytopórodwóchostrzachporąbał
tęfiguręnakawałki”23.SpotkałosiętozgwałtownąreakcjąSzwedówinzataką
19
J.Banaszkiewicz,PodanieoPiaścieiPopielu.Studiumporównawczenadwczesno-
średniowiecznymitradycjamidynastycznymi,Warszawa1986,s.185.
20
P
.CorneliusTacitus,Germania,przekładT.Płociennik,wstępikomentarzJ.Kolen-
do,Poznań2008,c.12,s.70:proditoresettransfugasarboribussuspendunt,ignavosetin-
bellesetcorporeinfamescaenoacpalude,iniectainsupercrate,mergunt;polskietłumaczenie
tamże,s.71.
21
LexFrisionum,hg.vonK.A.Eckhardt,A.Eckhardt,Hannover1982,Add.XI,
s.103:Quifanumeffregeritetibialiquiddesacristulerit,ducituradmare,etinsabulo,quod
accessusmarisoperiresolet,findunturaureseius,etcastraturetimmolarturdiis,quorumtem-
plaviolavit;tłumaczeniezaK.Modzelewski,Barbarzyńska…,wyd.cyt.,s.23.
22
HeinriciChroniconLivoniae,bearb.vonL.Arbusow,A.Bauer,ScriptoresrerumGer-
manicaruminusumscholarumexmonumentisGermaniaehistoricisseparatimediti,Han-
noverae1955,lib.II,c.2,s.9:aliiineccelsiaconcremare,aliioccidere,aliisubmergereconcer-
tabant;tłumaczeniezpewnymizmianami[za:]J.Strzelczyk,ApostołowieEuropy,Poznań
2010,s.273.
23
MagistriAdamBremensisGesta,lib.III,c.LXII(60),s.122:Quidumsuapredicati-
onemultosadchristianamfidemconvertisset,ydolumgentisnomineThorstansinconcilio
paganorumcepitanathematizare;simulaquearreptabipennisimulacruminfrustaconcidit;
tłumaczeniezaK.Modzelewski,Barbarzyńska…,wyd.cyt.,s.21.
