Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
Meandryprawakarnegoikryminalistyki
anastępnieKrólestwaPolskiegodopołowy1818r.,kiedytowszedłwżyciewzoro-
wanynaFranciskaniez1803r.KodeksKarzącydlaKrólestwaPolskiego.
KodeksKarzącydlaKrólestwaPolskiegozdniem1stycznia1848r.zastąpiony
zostałprzezrosyjskiKodekskargłównychipoprawczychz1847r.,obokktórego
obowiązywaławpóźniejszymokresietakżerosyjskaustawaokarachwymierza-
nychprzezsędziówpokojuz1864roku.NaterenachI,IIiIIIzaborurosyjskiego
obowiązywałdoroku1840r.IIIStatutLitewskizastąpionyprzezustawęrosyjską,
aod1848r.wspomnianyjużKodekskargłównychipoprawczychz1847r.Nate-
renachtychwprowadzonotakżerosyjskikodekskarnyz1903r.(R.K.K.).Tenżeko-
dekswczasieIwojnyświatowejwprowadziłyzpewnymizmianami,w1915i1916r.
władzeokupacyjnenaobszarzeGeneralnegoGubernatorstwaWarszawskiego(nie-
mieckastrefaokupacyjnaKrólestwaPolskiego),natomiastdekretTymczasowej
RadyStanuKrólestwaPolskiegoz1917r.rozciągałmoctegokodeksunapozostałą
częśćKrólestwa(austro-węgierskastrefaokupacyjna)iwzaborzepruskimobowią-
zywałKodeksKarnyRzeszyNiemieckiejz1871r.Wszystkieteustawyprzewidy-
wałymożliwośćwymierzeniaszeregusankcji,któredzieliłysięnazasadnicze(kara
śmierci,pozbawieniewolnościwróżnychodmianachrodzajowych,grzywna)oraz
dodatkowe(zazwyczajbyłytoutrataprawpublicznych,tytułów,stopni,funkcji,
zakazwykonywaniazawodu,przepadekrzeczy)11
.
Wzwiązkuzutratąniepodległości,ciągłośćzdawnymprawempolskimzostała
zerwana.Jedynymaktemprawnym,którypomimoobcychwpływów12wykazywał
dośćcechindywidualnychinawiązańdodawnychpolskichinstytucji,abyna-
zwaćgorodzimymdziełembyłogłoszony26kwietnia1818r.KodeksKarzącydla
KrólestwaPolskiego.PodwpływemrozwiązańfrancuskichwKodeksieKarzącym
przyjętopodziałczynówzabronionychwedługkryterium,jakbyśmytodziśpowie-
dzieli,stopniaichspołecznejszkodliwości,nazbrodnie,występkiiprzewinienia
policyjne.Funkcjątegopodziałubyłatakasystematykasankcjikarnychbowiem
zgodniezprzepisemart.5wyróżnionotrzygrupykar,którebyłydostosowane
doodpowiedniejklasyprzestępstw,atodo:którychzaliczanokaręśmierci,wy-
konywanąprzezścięcielubpowieszenienaszubienicy(art.27),karywięzienia
warownegonacałeżycielubwięzieniawarownegondoczasu”
,wwymiarzeod10
do30lat(art.31),karęwięzieniaciężkiegowwymiarzeod3do10lat(art.32);
zawystępkikarypoprawczeawtymzamknięciewdomupoprawywwymiarze
11
Zob.E.Krzymuski,Systemprawakarnegozestanowiskanaukiitrzechkodeksów
obowiązującychwPolsce,Kraków1921,s.202-243.
12
InspiracjądlatwórcówKodeksubyłyniewątpliwieustawykarneaustriackie,przede
wszystkimJózefina(1787r.),ZbiórustawokarachdlaGalicjiZachodniej(obowiązują-
cyod1796do1803r.)orazUstawyozbrodniachiciężkichpolicyjnychprzestępstwach
(1803r.).WschyłkowymokresieistnieniaKsięstwaWarszawskiegopodejmowanotakże
próbyrecypowanianapoleońskiegoCodepenal.Zob.M.Handelsman,PodznakiemNapole-
ona.PróbawprowadzeniawKsięstwieWarszawskimKodeksukarnegoNapoleona,Warszawa
1914,s.161-162,cotakżeznalazłoswójwpływnakształttegoaktuprawnego.
