Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
R.Dębski,Opotrzebiekodeksowychprzepisów...
65
konieczny(conditiosinequanon)urzeczywistnieniaskutku.Przyjmowanorównież,
żeujemnawartośćczynuzabronionegozwiązanajestzeszkodliwościąskutku.Toteż
konkretnezachowanie(stanowiącewarunekkoniecznynastąpieniaszkody)uznać
należałozaszkodliwei—wkonsekwencji—zabronione(bezprawne),jeżelispro-
wadzało(adokładniej:sprowadziło,chodzibowiemoocenędokonywanąexpost)
ujemnieocenianyskutek.Wtensposóbotrzymywanoniezwyklerozległyzakres,
nieograniczonąliczbęzachowańwypełniającychznamionatypuczynuzabronio-
nego,które—zgodniezformułowanąexpostdiagnozą—przyczyniłysiędoza-
bronionegoskutku16.Ograniczenieodpowiedzialnościkarnejzatenskutekwynikać
miałodopierozestosowaniakryteriówsubiektywnych.Przyjmowano,iżodwołanie
dotychkryteriówniezbędnejest,abyeliminowaćprzypisaniesprawcynastępstw,
którychniemógłonprzewidzieć,awięc—uniemożliwiającychuznaniejegowiny.
Jużjednakkilkadziesiątlattemuwpiśmiennictwieniemieckimpodnoszonoważkie
argumentyprzemawiająceprzeciwkotakiemurozumowaniu.Wskazywano,iżbez-
prawnośćczynuzabronionego,choćbystypizowanegowyłączniejakozakazsprowa-
dzeniaokreślonejszkody(np.nktopowodujeśmierćczłowieka”)niemożezależeć
jedynieodujemnejwartościskutku,leczzwiązanabyćmusirównieżzwłaściwością
(wadliwością,szkodliwością)zachowaniasięsprawcy.Niemożnabowiemnaprzy-
kładniedostrzegaćfaktu,iżwprawiekarnymprzewidywanajestodpowiedzialność
zausiłowanieorazliczneprzestępstwaformalne,żekaralnesąm.in.przypadkiusi-
łowaniaczynówzabronionychopisanychjedyniejakozakazyspowodowaniaszko-
dliwegoskutku(tzw.nczyste”przestępstwaskutkowe).Ujemnawartośćncałego”
czynuzabronionegoniemożezatemwynikaćwyłącznieztego,iżpodjętozachowa-
nie,które(kauzalnie)doprowadziłodoszkodliwejzmianywświeciezewnętrznym,
leczwiążesięzwłaściwościamisamegosposobupostępowania.
Mimopodnoszonychodlat—zwłaszczawliteraturzeniemieckojęzycznej
—zastrzeżeńwobecczystokauzalnegookreślaniasprawstwa,wpolskimpiśmien-
nictwie,awszczególnościworzecznictwie,doniedawnaaprobowanopogląd,
iżprzyprzestępstwachskutkowychznamionaczynuzabronionegowypełniaten,
czyjezachowaniestanowiwarunekkoniecznynastąpieniaskutku.Przyjmowano
zatem,żedlawskazaniasprawcyzabronionejzmianywświeciezewnętrznymwy-
starczyustaleniezwiązkuprzyczynowegopomiędzyzachowaniemsięaskutkiem.
Nieliczniautorzy,zdającsobiesprawęzkoniecznościograniczeniazakresuprzypi-
saniaskutku(sprawstwaczynuzabronionego)napłaszczyźnieobiektywnej,podej-
mowalipróbyposzukiwaniajakiegośnfiltra”normatywnego,wpostacikryterium
16
JakoprzykładC.Roxinpodajeprzestępstwozabójstwa,któregoznamiona—wmyśl
omawianejkoncepcjiopartejnateoriiekwiwalencji—wypełniaćmiałozachowanienie
tylkotego,ktooddałśmiertelnystrzał,leczkażdego,ktoprzezstworzeniewarunkuko-
niecznego(conditiosinequanon)przyczyniłsiędoskutku,awięcnp.postępowaniepro-
ducentaisprzedawcybroniorazamunicji,osób,którespowodowałyspórzakończony
strzelaniną,anawetzachowaniasamychrodzicówidziadkówsprawcy;zob.C.Roxin,Pro-
blematyka…,wyd.cyt.,s.5.
