Medyczne laboratorium diagnostyczne

Bogdan Solnica, Krystyna Sztefko

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-200-4851-3

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2015

Liczba stron:

389

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Solnica, Bogdan; Sztefko, Krystyna. Medyczne laboratorium diagnostyczne. Red. . Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2015, 389 s. ISBN 978-83-200-4851-3

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Solnica, B.

A1 Sztefko, K.

T1 Medyczne laboratorium diagnostyczne

PB PZWL Wydawnictwo Lekarskie

PP Warszawa

YR 2015

SN 978-83-200-4851-3

Bibliografia BibTex:

@Book{ 139550, author = "Solnica, Bogdan and Sztefko, Krystyna", editor = "", title = "Medyczne laboratorium diagnostyczne", publisher = "PZWL Wydawnictwo Lekarskie", year = "2015", address = "Warszawa", isbn = "978-83-200-4851-3" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Solnica, Bogdan

AU - Sztefko, Krystyna

ED -

TI - Medyczne laboratorium diagnostyczne

PB - PZWL Wydawnictwo Lekarskie

CY - Warszawa

PY - 2015

SN - 978-83-200-4851-3

ER -

Netografia (standard APA):

Solnica, Bogdan; Sztefko, Krystyna. Medyczne laboratorium diagnostyczne [baza danych online] Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2015 [dostęp: 28 04 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/medyczne-laboratorium-diagnostyczne-bogdan-solnica-krystyna-139550.

diagnostyka, laboratorium diagnostyczne, medycyna laboratoryjna

Pierwsza na polskim rynku wydawniczym publikacja dotycząca działania nowoczesnego laboratorium diagnostycznego, przygotowana przez zespół ekspertów medycyny laboratoryjnej. Książka zawiera opis metod analitycznych, w tym najnowszych technik (spekt...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-200-4851-3

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2015

Liczba stron:

389

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Przedmowa 8
1. Charakterystyka analityczna metody laboratoryjnej – Bogdan Solnica20
1.1. Wstęp20
1.2. Granica próbki ślepej21
1.3. Granica wykrywalności21
1.4. Granica oznaczalności22
1.5. Czułość funkcjonalna23
1.6. Liniowość23
1.7. Odporność24
1.8. Dokładność24
1.9. Precyzja25
2. Metody spektroskopowe – Krystyna Sztefko28
2.1. Wstęp28
2.2. Promieniowanie elektromagnetyczne28
2.3. Oddziaływanie promieniowania elektromagnetycznego z materią29
2.4. Kryteria podziału metod spektroskopowych31
2.4.1. Spektroskopia absorpcyjna UV-VIS32
2.4.2. Absorpcja atomowa32
2.4.3. Absorpcja cząsteczkowa32
2.4.4. Chromofory34
2.4.5. Emisja atomowa35
2.4.6. Emisja cząsteczkowa35
2.4.7. Spektroskopia UV-VIS w diagnostyce laboratoryjnej35
2.5. Jądrowy rezonans magnetyczny37
2.6. Metody spektroskopii absorpcyjnej37
2.6.1. Metody spektrofotometryczne38
2.6.2. Metody pomiaru światła w roztworach mętnych (turbidymetria i nefelometria)49
2.6.3. Spektrometria atomowo-absorpcyjna51
2.7. Metody spektroskopii emisyjnej53
2.7.1. Fotometria płomieniowa53
2.8. Spektroskopia luminescencji54
2.9. Fluorescencja54
2.9.1. Aparatura do pomiaru fluorescencji (spektrofluorymetry)57
2.9.2. Problemy z pomiarem fluorescencji58
2.9.3. Zastosowanie fluorymetrii w diagnostyce laboratoryjnej58
2.10. Chemiluminescencja59
2.10.1. Powstawanie chemiluminescencji59
2.11. Reflektometria61
2.10.2. Aparatura do pomiaru chemiluminescencji61
2.10.3. Zastosowanie chemiluminescencji w diagnostyce laboratoryjnej61
2.12. Podsumowanie62
3. Metody elektrochemiczne – Krystyna Sztefko 64
3.1. Wstęp64
3.2. Zasady metod elektrochemicznych65
3.2.1. Potencjometria65
3.2.2. Amperometria67
3.2.3. Konduktometria67
3.2.4. Kulometria67
3.3. Elektrody stosowane w elektrochemii68
3.3.1. Elektrody referencyjne (odniesienia, porównawcze)68
3.3.2. Elektrody selektywne (wskaźnikowe, indykatorowe)69
3.4. Elektrody selektywne dla cząsteczek84
3.4.1. Elektroda do pomiaru ciśnienia parcjalnego dwutlenku węgla84
3.4.2. Elektroda do pomiaru ciśnienia parcjalnego tlenu85
3.4.3. Elektrody wykorzystujące proces biologicznego rozpoznawania86
3.4.4. Biosensory DNA88
3.5. Podsumowanie90
3.4.5. Biosensory immunochemiczne90
4. Metody elektroforetyczne – Maria Kapusta 92
4.1. Wstęp92
4.2. Rodzaje nośników elektroforetycznych95
4.2.1. Żele agarozowe96
4.2.2. Żele poliakrylamidowe96
4.3. Techniki stosowane do rozdziału, identyfikacji i oznaczania ilości białek97
4.3.1. Elektroforeza w żelu poliakrylamidowym7899
4.3.2. Elektroforeza natywna99
4.3.3. Ogniskowanie izoelektryczne99
4.3.4. Elektroforeza dwukierunkowa99
4.3.5. Elektrochromatografia101
4.3.6. Elektroforeza kapilarna102
4.4. Metody immunoelektroforetyczne105
4.4.1. Immunoelektroforeza105
4.4.2. Immunofiksacja106
4.5. Techniki barwienia107
4.4.3. Immunoelektroforeza rakietowa według Laurella87107
4.4.4. Wykrywanie białek przy użyciu metody Western blot107
4.6. Ilościowa ocena rozdziałów elektroforetycznych108
4.7. Zastosowanie metod elektroforetycznych w diagnostyce laboratoryjnej108
4.7.1. Rozdział elektroforetyczny białek surowicy108
4.7.2. Rozdział elektroforetyczny białek moczu110
4.7.3. Rozdział elektroforetyczny białek płynu mózgowo-rdzeniowego110
4.7.4. Rozdział elektroforetyczny kwasów nukleinowych111
5. Metody chromatograficzne – Agnieszka Kondracka, Zbigniew Bartoszewicz 114
5.1. Zasada metod chromatograficznych114
5.1.1. Przygotowanie próbek do rozdziału chromatograficznego115
5.1.2. Ocena jakości rozdziału chromatograficznego117
5.1.3. Aspekty ilościowe rozdziału chromatograficznego118
5.2. Techniki pomiarowe i aparatura120
5.2.1. Chromatografia gazowa120
5.2.2. Kolumnowa chromatografia cieczowa123
5.2.3. Chromatografia cienkowarstwowa127
5.3. Przykłady zastosowania metod chromatograficznych w diagnostyce laboratoryjnej128
5.3.1. Profil steroidów w moczu dobowym metodą chromatografii gazowej128
5.3.2. Analiza składników powietrza wydychanego za pomocą chromatografii gazowej128
5.3.3. Analiza składu kwasów mykolowych metodą HPLC129
5.3.4. Badanie wariantów hemoglobiny i oznaczanie HbA1c za pomocą analizatorów chromatograficznych129
5.3.5. Oznaczanie amin biogennych z użyciem HPLC130
6. Technika spektrometrii mas – Zbigniew Bartoszewicz, Agnieszka Kondracka 132
6.1. Zasada techniki spektrometrii mas132
6.2. Techniki pomiarowe i aparatura137
6.2.1. Typy analizatorów137
6.2.2. Możliwości analizy związków w zależności od wybranej techniki spektrometrii mas139
6.3. Przykłady zastosowania techniki spektrometrii mas w diagnostyce laboratoryjnej140
6.3.1. Warunki wprowadzania techniki spektrometrii mas do rutynowych badań diagnostycznych140
6.3.2. Zastosowania spektrometrii mas w endokrynologii142
6.3.3. Wykrywanie wrodzonych wad metabolicznych146
6.3.4. Zastosowania spektrometrii mas w mikrobiologii148
6.3.5. Zastosowanie spektrometrii mas w monitorowaniu stężenia leków150
6.3.6. Zastosowanie spektrometrii mas w toksykologii150
6.3.7. Przyszłość spektrometrii mas w laboratorium diagnostycznym151
7. Metody immunochemiczne – Krystyna Sztefko154
7.1. Zasada metod immunochemicznych154
7.2. Rodzaje metod immunochemicznych155
7.2.1. Metody strąceniowe155
7.2.2. Metody immunochemiczne ze znacznikiem156
7.3. Standaryzacja i harmonizacja metod immunochemicznych161
7.4. Techniki pomiarowe w metodach immunochemicznych162
7.5. Zastosowanie metod immunochemicznych w diagnostyce laboratoryjnej164
7.6. Przedanalityczne i analityczne czynniki interferujące w metodach immunochemicznych165
7.6.1. Reakcje krzyżowe w metodach immunochemicznych167
7.6.2. Białka wiążące jako źródło interferencji w metodach immunochemicznych169
7.6.3. Nieimmunogenne kompleksy białek z IgG, autoprzeciwciała, przeciwciała heterofilowe i przeciwciała antyzwierzęce jako źródło interferencji w metodach immunochemicznych171
7.7. Efekt niskiej dawki i efekt wysokiej dawki178
7.8. Poszukiwanie i usuwanie interferujących przeciwciał179
7.9. Uwaga końcowa179
8. Metody analityczne w technologii suchej chemii – Krystyna Sztefko, Przemysław Tomasik182
8.1. Wstęp182
8.2. Techniki pomiarowe stosowane w suchej chemii182
8.2.1. Odczyt wzrokowy183
8.2.2. Reflektometria184
8.3. Wykorzystanie suchej chemii w diagnostyce laboratoryjnej187
8.2.3. Fluorymetria187
8.2.4. Potencjometria187
8.3.1. Testy paskowe do badania ogólnego moczu187
8.3.2. System Vitros191
8.3.3. Reflotron197
8.3.4. Systemy HemoCue198
8.3.5. Biosensory i immunosensory199
8.3.6. Metody immunochromatograficzne bocznego przepływu201
8.4. Zalety metod suchej chemii203
9. Metody izotopowe – Krystyna Sztefko 206
9.1. Wstęp206
9.2. Emitery promieniowania alfa, beta i gamma w diagnostyce laboratoryjnej207
9.3. Prawo rozpadu promieniotwórczego208
9.4. Aktywność preparatu promieniotwórczego i jej jednostki209
9.5. Pomiar aktywności w laboratorium211
9.6. Ochrona przed promieniowaniem211
9.6.1. Dawka pochłonięta i dawka ekspozycyjna212
9.7. Ochrona przed skutkami promieniowania213
9.8. Rodzaje metod izotopowych214
9.8.1. Analiza aktywacyjna214
9.8.2. Metody radiometryczne214
9.8.3. Rozcieńczania izotopowe214
9.9. Izotopy w diagnostyce laboratoryjnej218
9.9.1. Aparatura do pomiaru promieniowania218
9.9.2. Pomiar izotopów stabilnych218
9.9.3. Pomiar emiterów promieniowania beta220
9.10. Zastosowanie metod izotopowych w diagnostyce laboratoryjnej222
9.9.4. Pomiar emiterów promieniowania gamma222
9.10.1. Metody immunochemiczne223
9.10.2. Metody stosowane w genetyce i biologii molekularnej223
9.10.3. Testy oddechowe223
9.10.4. Ocena funkcji mózgu225
9.10.5. Ocena utraty białka z przewodu pokarmowego225
9.10.6. Metoda rozcieńczenia znacznika225
9.10.7. Zastosowanie techniki spektrometrii mas połączonej z rozcieńczeniem izotopowym226
10. Cytometria przepływowa – Łukasz Sędek, Bogdan Mazur 228
10.1. Wprowadzenie do techniki cytometrii przepływowej228
10.1.1. Rozwój cytometrii przepływowej228
10.1.2. Budowa cytometru przepływowego229
10.1.3. Materiał do badań cytometrycznych231
10.1.4. Zasada pomiaru cytometrycznego231
10.1.5. Techniki barwienia materiału do analizy cytometrycznej235
10.1.6. Podstawy zjawiska fluorescencji237
10.1.7. Właściwości spektralne fluorochromów stosowanych w cytometrii przepływowej238
10.1.8. Kontrola poprawności pracy cytometru239
10.2. Zastosowania cytometrii przepływowej240
10.2.1. Zastosowanie cytometrii przepływowej w immunologii i hematologii241
10.2.2. Pozostałe zastosowania cytometrii przepływowej245
10.3. Podsumowanie249
11. Metody biologii i genetyki molekularnej – Marek Sanak252
11.1. Wstęp252
11.2. Kliniczne skutki mutacji254
11.3. Rodzaje mutacji genetycznych255
11.3.1. Mutacje punktowe256
11.3.2. Mutacje wielonukleotydowe257
11.4. Mutacje genomu mitochondrialnego258
11.5. Metody wykrywania mutacji genowych258
11.5.1. Materiał biologiczny do badania DNA258
11.5.2. Techniki wykrywania mutacji genowych260
11.6. Metody celowane wykrywania mutacji genowych264
11.6.1. Klasyczne techniki hybrydyzacji DNA genomowego264
11.6.2. Amplifikacja DNA genomowego techniką polimerazowej reakcji łańcuchowej265
11.6.3. Badanie polimorfizmu restrykcyjnego produktów amplifikacji PCR266
11.6.4. Badanie produktów amplifikacji PCR poprzez ich detekcję techniką hybrydyzacji268
11.6.5. Inne celowane metody wykrywania mutacji genowej270
11.6.6. Metody celowane wykrywania mutacji typu insercyjno-delecyjnego271
11.6.7. Wykrywanie mutacji dynamicznych techniką PCR274
11.7. Dostępność badań w genetycznej diagnostyce molekularnej275
11.7.1. Metody molekularne w badaniach cytogenetycznych275
12. Metody stosowane w badaniach hematologicznych – Bogdan Mazur276
12.1. Historia badań hematologicznych276
12.2. Materiał do badań hematologicznych277
12.3. Metody badań hematologicznych278
12.3.1. Metoda 3-diff279
12.3.2. Metoda 5-diff282
12.4. Wyniki badań hematologicznych287
12.5. Standaryzacja291
12.6. Automatyzacja w immunohematologii293
13. Metody stosowane w badaniach hemostazy– Anna Raszeja-Specht,Jacek Golański 298
13.1. Wstęp298
13.2. Materiał do badań układu hemostazy298
13.3. Badania układu krzepnięcia metodami fizykochemicznymi299
13.4. Oznaczanie liczby płytek krwi300
13.5. Badanie reaktywności płytek krwi301
13.5.1. Turbidymetryczny pomiar agregacji301
13.5.2. Impedancyjny pomiar agregacji302
13.5.3. Pomiar czasu okluzji302
13.6. Badania z wykorzystaniem wiskozymetrycznych i/lub optycznych metod detekcji skrzepu303
13.6.1. Czas protrombinowy (PT)303
13.6.2. Czas częściowej tromboplastyny po aktywacji (APTT)304
13.6.3. Fibrynogen (Fg)305
13.6.4. Czas trombinowy (TT)306
13.6.5. Czas reptylazowy (RT) lub czas ankrodowy306
13.6.6. Czas ekarynowy (ECT)307
13.6.7. Oznaczanie aktywności czynników VIII, IX i XI307
13.6.8. Oznaczanie aktywności czynników VII, V, II i X308
13.6.9. Wykrywanie oporności na aktywowane białko C (APC-R)308
13.6.10. Wykrywanie przeciwciał antyfosfolipidowych: antykoagulantu tocznia (LA) i innych309
13.7. Badania układu krzepnięcia metodami biochemicznymi z zastosowaniem substratów chromogennych310
13.7.1. Oznaczanie aktywności antytrombiny (AT)311
13.7.2. Oznaczanie aktywności białka C (PC)312
13.7.3. Oznaczanie aktywności anty-Xa312
13.8. Badania układu krzepnięcia metodami immunochemicznymi313
13.8.1. Oznaczanie stężenia dimeru D (DD)313
13.8.2. Antygen czynnika von Willebranda (vWF:Ag)315
13.8.3. Wiązanie czynnika von Willebranda z kolagenem (vWF:CB)315
13.8.4. Aktywność czynnika von Willebranda jako kofaktora rystocetyny (vWF:RCo)316
13.8.5. Oznaczanie stężenia całkowitego (PS) i wolnego (fPS) białka S316
13.8.6. Oznaczanie stężeń przeciwciał antykardiolipinowych (ACA) i przeciwciał przeciw β2-glikoproteinie I (β2-GPI)317
13.9. Metody biologii molekularnej318
13.8.7. Oznaczanie stężeń przeciwciał przeciw kompleksowi czynnik płytkowy 4–heparyna (anty-PF4/H)318
13.10. Aparatura wykorzystywana w diagnostyce zaburzeń hemostazy319
13.11. Analizatory POCT320
13.12. Automatyzacja i integracja laboratoryjnej diagnostyki hemostazy321
13.13. Kierunki rozwoju diagnostyki hemostazy321
14. Metody stosowane w diagnostyce mikrobiologicznej – Elżbieta Stefaniuk324
14.1. Wstęp324
14.2. Hodowla drobnoustrojów325
14.2.1. Hodowla bakterii i grzybów325
14.2.2. Diagnostyka wirusologiczna oparta na hodowlach komórkowych328
14.2.3. Systemy automatyczne do hodowli bakterii i grzybów z krwi i płynów z jam ciała329
14.3. Metody mikroskopowe330
14.4. Techniki barwienia331
14.5. Identyfikacja drobnoustrojów333
14.5.1. Klasyczne schematy identyfikacyjne drobnoustrojów333
14.5.2. Automatyczne systemy do identyfikacji drobnoustrojów334
14.5.3. Spektrometria mas334
14.6. Metody serologiczne i immunochemiczne335
14.7. Oznaczanie lekowrażliwości drobnoustrojów337
14.7.1. Automatyczne systemy do identyfikacji i oznaczania lekowrażliwości drobnoustrojów340
14.8. Metody biologii molekularnej342
14.8.1. Molekularna diagnostyka zakażeń343
14.8.2. Typowanie genetyczne do celów epidemiologii346
15. Laboratoryjny system informatyczny – Barbara Kopeć, Piotr Sitkowski354
15.1. Wstęp354
15.2. Funkcje laboratoryjnego systemu informatycznego356
15.2.1. Moduł „Rejestracja zleceń”357
15.2.2. Moduł „Przyjęcie materiału do laboratorium”358
15.2.3. Moduł „Komunikacja z analizatorami”359
15.2.4. Moduł „Kontrola jakości”361
15.2.5. Moduł „Autoryzacja wyniku badania”361
15.2.6. Moduły wspomagające zarządzanie laboratorium365
15.3. Ochrona danych medycznych i osobowych pacjentów w laboratorium367
15.4. Koszty informatyzacji368
16. Automatyzacja w medycznym laboratorium diagnostycznym – Bogdan Solnica372
16.1. Wstęp372
16.2. Automatyczne analizatory laboratoryjne. Konsolidacja badań373
16.3. Automatyzacja fazy pozaanalitycznej375
16.4. Częściowa i całkowita automatyzacja laboratorium376
Skorowidz378

PRZEDMOWA

Dynamicznyrozwójmedycynylaboratoryjnejwostatnich30-40latachiwzrostjej

znaczeniawpraktyceklinicznejniebyłybymożliwebezudoskonalaniaznanychod

dziesięciolecimetodanalitycznychitechnikpomiarowych,wprowadzanianowych

orazogromnegopostępuwzakresiekomputeryzacji.Dziękitemunastąpiłabardzo

dużapoprawajakościiznaczneposzerzeniepaneluwykonywanychbadańlabora-

toryjnych,coprzyczyniłosiędozwiększeniaskutecznościdiagnostykiileczenia.

Postępmetodykioznaczeńradykalniezmieniłnietylkocharakterpracydiagnosty

laboratoryjnego,aletakżespowodowałzwiększeniewymaganejodniegowiedzy

iumiejętności.Fachowypracownikwspółczesnegomedycznegolaboratoriumdia-

gnostycznegocorazrzadziejwykorzystujemanualnetechnikianalizyinstrumental-

nej,musinatomiastumiećwprawnieobsługiwaćautomatyczneanalizatoryizinte-

growaneplatformyanalityczne,atakżeposługiwaćsięlaboratoryjnymsystemem

informatycznym.Nowewyzwaniastająceprzeddiagnostamimusząznajdowaćod-

zwierciedleniewprogramachkształceniaprzeddyplomowegoispecjalizacyjnego

wzawodziediagnostylaboratoryjnego.

Niniejszypodręcznikstanowiprzeglądmetodanalitycznychitechnikpomiaro-

wychstosowanychwmedycznychlaboratoriachdiagnostycznychdowykonywa-

niabadańbiochemicznych,analitycznych,hematologicznych,koagulologicznych,

immunochemicznych,genetycznychimikrobiologicznych.Opisanezostałyzarów-

nometodystosowanewdiagnostycelaboratoryjnejoddawna,jakiwprowadzone

dolaboratoriówmedycznychwciąguostatnichlat.Mamynadzieję,żedziękitemu

podręcznikniebędzieszybkotraciłnaaktualności.Współautorompodręcznika,eks-

pertomwposzczególnychdziedzinachdiagnostykilaboratoryjnej,serdeczniedzię-

kujemyzawspółpracę.

Podręcznikkierujemydostudentówoddziałówanalitykimedycznejimedycyny

laboratoryjnejorazdiagnostówlaboratoryjnych.Zamiaremjegoautorówiredakto-

rówbyłodostarczenieinformacjiniezbędnychwzawodziediagnostylaboratoryjne-

go.Czytelnicyocenią,czyprezentowanypodręczniksprostałtemuzadaniu.

BogdanSolnica

KrystynaSztefko

Brak wyników

Medyczne laboratorium diagnostyczne

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra