Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
CZĘŚĆPIERWSZA:Człowiekwświecie
platonizmu17.Takieskojarzenieniejestbezpodstawne,alejako
odległaanalogia,bosamJasperskrytyczniewypowiadasięna
tematwszelkichteoriidowodzącychistnieniaświatawoparciu
oaktstworzeniaczyprocesemanacjilubzależnośćprzyczyno-
wo-skutkową.Dlategoteżjakoskojarzeniemożeprzybliżaćono
topojęcie,alepowinnopozostaćjedynieprzybliżeniem,gdyż
wswymkorzeniuegzystencjalnymmyślJaspersapokazujeda-
lekądrogę,jakąprzeszłafilozofiaodczasówPlotynadodzisiaj.
WartoteżprzytoczyćzastrzeżenieJaspersa,żetecharak-
terystykirodzajówogarniającegowskazującenaichtreśćod
razuczyniąprzedmiotembadaniato,cotakimprzedmiotem
niejest,„natomiastprzejawiasięonowrozszczepieniuna»ja«
iprzedmiot”18,dlategoJasperschciałbycofnąćtętreść,bypo-
wrócićdoogarniającego,któreniejestpłaszczyznąbadania,jak
terazwypowiadanatreść,lecz„postawąnaszejświadomości”.
Tępostawęosiągasięwwynikuszczególnegozabiegumyślo-
wego,którymazmienićtradycyjnysposóbpostępowania.Temu
zagadnieniuJasperspoświęcawszczególnościprace:(Vernunft
undExistenz),Existenzphilosophie,atakżeczęściowoswąostat-
niądużąrozprawę,DerphilosophischeGlaubeangesichtsderOf-
fenbarung,zwracająctamuwagę,żemyśleniedotyczyczegoś
określonego,każdyaktintencjonalnyjestokreślony,aprzezto
częściowy,ajegoprzedmiotpozostajewpodwójnejrelacji:po
pierwsze,domyślącegopodmiotu,podrugie,doinnychprzed-
miotów;dlategoludzkiepoznanieprzebiegazawszewramach
jakiegośprzedmiotowegohoryzontu.TuprzydajesięJaspersowi
Kantowskametoda,któraodrzeczyprowadzidoświadomości,
domożliwościpodmiotu,dotranscendentalnychformzjawiska.
Wjejwynikuukazujesię,żewszystkietreścipoznaniarazemnie
stanowiącałościBytu,gdyżistniejecoś,conigdyprzedmiotem
17TaktwierdzinaprzykładJ.Bocheński,żeJasperswswejteoriiJedna
iwielościjestwiernymuczniemPlotyna(J.M.Bocheński,EuropäischePhilo-
sophiederGegenwart,Bern1951,s.1196).
18K.Jaspers,Wprowadzeniedofilozofii,przeł.A.Wołkowicz,Wrocław
1995,s.20.
