Metody i programy hodowli zwierząt

Tomasz Strabel

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-23532-1

DOI:

https://doi.org/10.53271/2023.189

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2024

Liczba stron:

471

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Strabel, Tomasz. Metody i programy hodowli zwierząt. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2024, 471 s. ISBN 978-83-01-23532-1, doi: https://doi.org/10.53271/2023.189

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Strabel, T.

T1 Metody i programy hodowli zwierząt

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2024

SN 978-83-01-23532-1

DOI https://doi.org/10.53271/2023.189

Bibliografia BibTex:

@Book{ 306059, author = "Strabel, Tomasz", editor = "", title = "Metody i programy hodowli zwierząt", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2024", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-23532-1", doi = "https://doi.org/10.53271/2023.189" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Strabel, Tomasz

ED -

TI - Metody i programy hodowli zwierząt

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2024

SN - 978-83-01-23532-1

ER -

DOI - https://doi.org/10.53271/2023.189

Netografia (standard APA):

Strabel, Tomasz. Metody i programy hodowli zwierząt [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2024 [dostęp: 22 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/metody-i-programy-hodowli-zwierzat-tomasz-strabel-306059. doi: https://doi.org/10.53271/2023.189

drób, bydło mleczne, hodowla, trzoda chlewna, wartość hodowlana, postęp hodowlany, programy hodowlane, organizacja hodowli, krzyżowanie, bydło mięsne

W książce przedstawiono zagadnienia związane z metodami doskonalenia genetycznego zwierząt, rozszerzone o przykłady ich zastosowania w programach hodowlanych dla bydła mlecznego, bydła mięsnego, trzody chlewnej i drobiu. Minimalna wiedza z zakresu...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-23532-1

DOI:

https://doi.org/10.53271/2023.189

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2024

Liczba stron:

471

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Przedmowa14
Podziękowania16
Wykaz wybranych akronimów18
1. Uwarunkowania hodowli zwierząt20
1.1. Przesłanki społeczno-ekonomiczne rozwoju hodowli20
1.2.1. Pierwsze metody i pierwsi hodowcy25
1.2. Początki, rozwój wiedzy i efekty doskonalenia25
1.2.2. Osiągnięcia doskonalenia zwierząt28
1.2.3. Inne skutki hodowli zwierząt29
1.3.1. Zrównoważony rozwój30
1.3. Współczesne wyzwania hodowli zrównoważonej30
1.3.2. Ekonomika33
1.3.3. Środowisko33
1.3.4. Społeczeństwo35
1.3.5. Hodowla zrównoważona36
2.1.1. Nośniki informacji genetycznej42
2. Podstawy genetycznego doskonalenia zwierząt42
2.1. Podstawy dziedziczenia42
2.1.2. Przekazywanie kodu genetycznego43
2.1.3. Powstawanie nowych organizmów48
2.1.4. Współdziałanie alleli i dziedziczenie49
2.1.5. Rodzice a potomstwo50
2.1.6. Inne zjawiska tłumaczące mechanizm dziedziczenia53
2.1.7. Zmiana frekwencji alleli54
2.1.7.1. Dryf genetyczny54
2.1.7.2. Mutacje55
2.1.7.3. Migracje55
2.1.8. Selekcja naturalna55
2.1.9. Genom i markery genetyczne56
2.2.1. Cechy zwierząt gospodarskich59
2.2. Cechy i ich podziały59
2.2.2. Zmienność cech60
2.2.3. Podstawowe składowe zmienności66
2.2.4. Zależności między genotypem, środowiskiem a fenotypem68
2.2.5. Odziedziczalność70
2.2.6. Inne składowe zmienności75
2.2.7. Szacowanie wskaźnika odziedziczalności77
2.2.8. Błąd oszacowania wskaźnika odziedziczalności83
2.2.9. Zależności między cechami84
2.2.10. Szacowanie współczynnika korelacji genetycznej88
2.2.11. Błąd szacowania współczynnika korelacji genetycznej90
2.2.12. Powtarzalność90
2.2.13. Szacowanie współczynnika powtarzalności92
2.2.14. Cechy i ich parametry w populacji94
2.3.1. Rodowody i pokrewieństwo99
2.3. Genetyczne podobieństwo zwierząt i kojarzenie w czystości rasy99
2.3.2. Inbred103
2.3.3. Obliczanie współczynnika inbredu106
2.3.4. Skutki inbredu107
2.3.5. Spokrewnienie110
2.3.6. Obliczanie wielkości spokrewnienia addytywnego112
2.3.7. Macierz spokrewnień addytywnych114
2.3.8. Outbred116
2.3.9. Inbred i spokrewnienie molekularne117
2.3.10. Inbred stary i nowy120
2.3.11. Inbred w populacjach niepodlegających selekcji121
2.4.1. Podstawy selekcji122
2.4. Podstawy selekcji i jej konsekwencje122
2.4.2. Różnica selekcyjna i reakcja na selekcję124
2.4.3. Ostrość selekcji i odstęp międzypokoleniowy127
2.4.4. Dokładność selekcji131
2.4.5. Rodzaje selekcji na cechy ilościowe134
2.4.6. Addytywne genetyczne odchylenie standardowe137
2.4.7. Skutki selekcji137
2.4.8. Skorelowana reakcja na selekcję141
2.5.1. Pojęcie wartości hodowlanej143
2.5.2. Szacowanie wpływów alleli143
2.5. Wartość hodowlana i jej dokładność143
2.5.3. Podstawowe własności ocen wartości hodowlanej149
2.5.4. Podstawy oceny wartości hodowlanej151
2.5.5. Indeks rodowodowy a indeks rodzicielski153
2.5.6. Oczekiwana wartość użytkowa potomstwa155
2.5.7. Dokładność selekcji opartej na fenotypie własnym158
2.5.8. Znaczenie informacji od krewnych159
2.5.9. Indeks selekcyjny161
2.5.10. Obliczanie wag indeksu selekcyjnego164
2.5.11. Rodzaje indeksów selekcyjnych167
2.5.11.1. Klasyczny indeks selekcyjny168
2.5.11.2. Indeks ekonomiczny168
2.5.11.3. Indeks syntetyczny168
2.5.11.4. Indeks zbiorczy168
2.5.12. Dokładność indeksu selekcyjnego169
2.5.13. Czynniki warunkujące dokładność konwencjonalnych wartości hodowlanych177
2.5.14. Zmienność ocen wartości hodowlanej178
2.5.15. Zmienność wartości hodowlanych potomstwa182
2.6.1. Początki oceny wartości hodowlanej183
2.6. Ocena wartości hodowlanej183
2.6.2. Eliminacja wpływów niegenetycznych184
2.6.3. Definiowanie grup jednoczesnego porównania187
2.6.4. Stacje testowe190
2.6.5. Metoda BLUP190
2.6.6. Źródła informacji w metodzie BLUP196
2.6.6.1. Ocena na potomstwie197
2.6.6.2. Ocena z udziałem krewnych bocznych198
2.6.7. Selekcja z udziałem BLUP199
2.6.8. Modele oceny wartości hodowlanej201
2.6.8.1. Modele wielocechowe201
2.6.8.2. Modele powtarzalnościowe i z losowymi regresjami203
2.6.8.3. Modele z efektami matczynymi204
2.6.8.4. Grupy nieznanych rodziców204
2.6.8.5. Modele oceny wielorasowej205
2.6.8.6. Uwzględnianie inbredu w czasie oceny wartości hodowlanej205
2.6.8.7. Ocena przy dużej ilości informacji206
2.6.9. Ocena komponentów wariancji dla złożonych modeli206
2.7.1. Źródła kosztów i zysków w hodowli207
2.7. Ekonomika w hodowli zwierząt207
2.7.2. Uwzględnianie ekonomiki w celu hodowlanym209
2.7.3. Indeks ekonomiczny210
2.7.4. Wyznaczanie wag indeksu ekonomicznego211
2.7.5. Indeks ekonomiczny na bazie wartości hodowlanych213
2.8.1. Uwarunkowania prowadzenia selekcji213
2.8. Selekcja i sposoby jej prowadzenia213
2.8.2. Selekcja na cechy ilościowe215
2.8.3. Genetyczna różnica selekcyjna218
2.8.4. Selekcja na cechy o prostym dziedziczeniu219
2.8.5. Jednoczesne doskonalenie wielu cech223
2.8.5.1. Selekcja z udziałem indeksów wielocechowych223
2.8.5.2. Niezależne poziomy brakowania a indeksy selekcyjne225
2.9.1. Założenia selekcji wspomaganej markerami227
2.9. Selekcja wspomagana markerami227
2.9.2. Genomowa wartość hodowlana231
2.9.3. Obliczanie genomowej wartości hodowlanej235
2.9.3.1. GBLUP235
2.9.3.2. SNP-BLUP236
2.9.3.3. Metoda jednego kroku236
2.9.3.4. Inne aspekty oceny genomowej wartości hodowlanej237
2.9.4. Walidacja oceny genomowej238
2.9.5. Dokładność genomowej wartości hodowlanej240
2.9.6. Optymalizacja oceny genomowej wartości hodowlanej242
2.9.7. Pozyskiwanie genomowych wartości hodowlanych243
2.9.7.1. Mikromacierze243
2.9.7.2. Imputacja244
2.9.7.3. Organizacja pobierania materiału genetycznego244
2.9.8. Korzyści z genotypowania i skutki selekcji genomowej246
2.9.8.1. Tempo postępu genetycznego247
2.9.8.2. Zmiana dokładności oceny wartości hodowlanej248
2.9.8.3. Ostrość selekcji250
2.9.8.4. Skrócenie odstępu międzypokoleniowego251
2.9.8.5. Wykorzystanie zmienności mendlowskiej252
2.9.8.6. Wzrost zinbredowania253
2.9.8.7. Doskonalenie nowych cech253
2.9.8.8. Ściślejsza kontrola prowadzonych rodowodów253
2.9.8.10. Zmiana frekwencji alleli254
2.9.8.11. Obniżanie zmienności genetycznej254
2.9.8.9. Dokładniejsze monitorowanie zmian w populacjach254
2.9.8.12. Dobór do kojarzeń255
2.9.8.13. Selekcja genomowa a małe populacje255
2.9.8.14. Inne zmiany257
2.9.9. Selekcja genomowa a zrównoważony rozwój257
2.9.10. Utrzymanie oceny genomowej258
2.9.11. Poszukiwanie QTL259
2.9.12. Wykorzystanie sekwencji DNA w ocenie wartości hodowlanej262
2.10.1. Rola doboru do kojarzeń263
2.10. Dobór do kojarzeń i krzyżowanie263
2.10.2. Dobór do kojarzeń a postęp genetyczny264
2.10.3. Dobór do kojarzeń a zinbredowanie266
2.10.4. Dobór do kojarzeń a wady genetyczne267
2.10.5. Dobór do kojarzeń i selekcja268
2.10.6. Krzyżowanie268
2.10.6.1. Heterozja268
2.10.6.2. Komplementarność populacji270
2.10.6.3. Systemy krzyżowania271
2.10.6.4. Krzyżowanie a rozpowszechnianie postępu genetycznego272
2.10.7. Tworzenie nowych ras272
2.10.7.1. Nowe rasy272
2.10.7.2. Rasy syntetyczne273
2.11.1. Przesłanki do stosowania biotechnik rozrodu273
2.11. Biotechniki rozrodu w doskonaleniu genetycznym273
2.11.2. Sztuczne unasienianie275
2.11.3. Przenoszenie i pozyskiwanie zarodków277
2.11.4. Seksowanie nasienia i zarodków279
2.11.5. Klonowanie282
2.12. Współpraca międzynarodowa w hodowli zwierząt283
2.12.1. Współpraca w zakresie kontroli użytkowości284
2.12.2. Współpraca w zakresie oceny wartości hodowlanej285
2.12.2.1. Podnoszenie jakości oceny wartości hodowlanej285
2.12.2.2. Współdzielenie populacji referencyjnej286
2.12.2.3. Międzynarodowa współpraca naukowa i organizacyjna286
2.12.2.4. Współpraca w celu rozszerzania ocenianej populacji287
2.12.3. Międzynarodowa ocena wartości hodowlanej287
2.12.3.1. Interbull287
2.12.3.2. Interbeef290
2.12.3.3. Intergenomics291
2.12.3.4. InterGenomics Holstein291
2.12.3.5. Genomowe wartości hodowlane dla małych populacji291
2.12.4. Jedno zwierzę – różne wartości hodowlane291
2.13.1. Perspektywa międzynarodowa293
2.13. Interakcja genotyp–środowisko293
2.13.2. Perspektywa lokalna295
3. Programy hodowlane298
3.1. Pojęcie programu hodowlanego298
3.2. Strategie hodowlane298
3.2.1. Selekcja między rasami300
3.2.2. Krzyżowanie300
3.2.3. Selekcja w ramach ras301
3.3. Wybór strategii doskonalenia301
3.4. Organizacja pracy hodowlanej303
1. Formułowanie celu hodowlanego304
Ad I. Cel hodowlany304
2. Doskonalone cechy308
3. Rola czasu w programach hodowlanych309
4. Liczba cech w programie hodowlanym310
5. Indeksy ekonomiczne w praktyce311
6. Tworzenie indeksów życzeniowych313
7. Interpretacja wag w indeksach syntetycznych315
8. Historia rozwoju celów hodowlanych na przykładzie bydła mlecznego315
1. Zakres i sposób gromadzenia informacji319
Ad II. System gromadzenia danych (ocena wartości użytkowej)319
2. Nowe technologie323
3. Wykorzystanie technologii sztucznej inteligencji325
4. Jakość gromadzonych informacji327
Ad III. Metody i narzędzia oceny wartości hodowlanej329
1. Procedura oceny wartości hodowlanej331
2. Wyrażanie wartości hodowlanej333
3. Publikowanie wyników oceny wartości hodowlanej337
4. Obciążenie oceny wartości hodowlanych342
5. Ośrodki obliczeniowe343
6. Utrzymanie i rozwój systemów oceny wartości hodowlanej343
1. Ścieżki selekcyjne345
Ad IV. Selekcja i dobór do kojarzeń345
2. Hodowla zarodowa347
3. Dobór do kojarzeń a selekcja349
4. Optymalny udział przodków354
5. Dobór do kojarzeń w praktyce356
6. Genetyczne zarządzanie stadem357
7. Komponenty warunkujące użytkowość mieszańców358
8. Szacowanie podstawowych komponentów warunkujących użytkowość mieszańców360
9. Przewidywanie użytkowości mieszańców362
10. Systemy krzyżowania363
11. Ograniczanie zinbredowania370
Ad V. Struktura przekazywania uzyskanego postępu do populacji produkcyjnej376
Ad VI. Następstwa prowadzenia pracy hodowlanej i ich monitorowanie379
1. Zmiana wartości hodowlanej380
2. Zmniejszanie zmienności genetycznej383
3. Wzrost poziomu zinbredowania386
4. Wady genetyczne i ich rozprzestrzenianie390
5. Skutki ekonomiczne393
6. Monitorowanie skutków pracy hodowlanej394
3.5.1. Programy hodowlane MOET397
3.5. Programy hodowlane MOET i hodowli zachowawczej397
3.5.2. Programy hodowli zachowawczej400
3.6.1. Uczestnicy programów hodowlanych401
3.6. Organizacja hodowli401
3.6.2. Uregulowania prawne405
3.7.1. Projektowanie programów hodowlanych407
3.7. Projektowanie i optymalizacja programów hodowlanych407
3.7.2. Struktura programów hodowlanych408
3.7.2.1. Zdolności reprodukcyjne409
3.7.2.2. Infrastruktura społeczna409
3.7.2.3. Cel hodowlany411
3.7.2.4. Doskonalone cechy411
3.7.2.5. Parametry cech411
3.7.2.6. Interakcja genotyp–środowisko412
3.7.3. Optymalizacja i rozwój programów hodowlanych412
3.7.3.1. Przesłanki do ulepszania programów hodowlanych412
3.7.3.2. Wykorzystanie programów symulacyjnych414
3.7.4. Czynniki ograniczające ostrość selekcji i skuteczność programów hodowlanych415
3.8.1. Potrzeba kształcenia416
3.8. Edukacja i doradztwo hodowlane416
3.8.2. Edukacja rolnicza417
3.8.3. Doradztwo hodowlane418
3.8.3.1. Obszary do doskonalenia418
3.8.3.2. Podmioty realizujące419
4.1.1. Uwarunkowania420
4. Doskonalenie wybranych gatunków zwierząt gospodarskich420
4.1. Bydło mleczne420
4.1.2. Cel hodowlany i ocena użytkowości421
4.1.3. Ocena wartości hodowlanej424
4.1.4. Selekcja genomowa i ścieżki doskonalenia425
4.1.5. Krzyżowanie428
4.1.6. Efekty doskonalenia429
4.2.1. Organizacja, cele hodowlane i ocena użytkowości429
4.2. Trzoda chlewna429
4.2.2. Krzyżowanie432
4.2.3. Ocena wartości hodowlanej433
4.2.4. Selekcja i dobór do kojarzeń435
4.2.5. Nowe cechy436
4.3.1. Cele hodowlane i uwarunkowania hodowli ras mięsnych437
4.3. Drób437
4.3.2. Cele hodowlane i uwarunkowania hodowli kur nieśnych438
4.3.3. Strategie doskonalenia i ocena wartości hodowlanej – kury mięsne439
4.3.4. Strategie doskonalenia i ocena wartości hodowlanej – kury nieśne440
4.4.1. Uwarunkowania i organizacja hodowli442
4.4. Bydło mięsne442
4.4.2. Cele hodowlane i strategie doskonalenia443
4.4.3. Ocena wartości hodowlanej i selekcja443
Bibliografia446
Skorowidz460

1.Uwarunkowaniahodowlizwierząt

otworzyłanowemożliwościrozwojuhodowli.Należyprzytymzaznaczyć,żechoćwse-

lekcjiwykorzystujesięmarkerymolekularne,tojednakinformacjeznichwynikające

wykorzystujesię,stosującmetodystatystyczne.Poznaniezestawuwariantówpojedyn-

czychalleliodpowiedzialnychzafenotypowezróżnicowaniezwierzątwydajesięwciąż

odległe,mimożepoznaniecałejsekwencjiDNAosobnikahodowlanegoniestanowi

obecniedużegowyzwania.Byćmożenastępnaznaczącazmianabędzieefektemmożli-

wości,jakiedajecorazbardziejdostępnatechnika,polegającanacelowejiukierunko-

wanejingerencjiczłowiekawstrukturęgenomu(tzw.edycjagenomu).Wymagaona

jednakuprzedniejrewolucjiwzakresiepoznawaniamiejscgenomuodpowiedzialnych

zaistotnedlahodowcówcechy.Sprawękomplikująwzajemneinterakcjemiędzyge-

nami,którewpołączeniuzichróżnymdziałaniemwróżnychśrodowiskachstanowią

aktualniejednozwiększychwyzwań.Środowisko,wktórymużytkowanesązwierzęta,

jestnietylkozróżnicowane,lecztakżedodatkowozmieniasięitoniekiedybardzo

dynamicznie,m.in.naskutekzmianklimatycznych.

Niezwykleistotnejest,byzauważyć,żeprzedstawioneskrótowopoczątkihistoriime-

todhodowlanychnieoznaczająbynajmniej,żedziałalnośćczłowiekazmierzającado

lepszegowykorzystaniazwierzątrozpoczęłasiędopieropodkoniecXIXwieku.Prak-

tycznepodejściedodoskonaleniazwierzątrozpoczęłosięwrazzprocesemichdome-

stykacji,oznaczającejprowadzenierozrodupodkontrolączłowieka.Zatymposzło

wcześniejszeodstawianiemłodzieżyodmatek,sztuczneżywienieichówwcelupo-

zyskaniaoczekiwanychsurowców.Procesudomowieniarozpocząłsięupsa12tysięcy

latp.n.e.,natomiastuowcyikozynajprawdopodobniejokoło2tysiącelatpóźniej.

ChoćzapiskidotyczącerozrodumożnaznaleźćwBiblii,toniewielewiadomonatemat

procesuudomawianiapierwszychgatunkówzwierzątgospodarskich.

PoczątkipracyhodowlanejwwiekuXIXzpewnościąbyłystymulowanerosnącąlicz-

bąludnościiwkonsekwencjiwzrostemzapotrzebowanianażywność.Napoczątku

tegowiekuswojeobserwacjedotycząceselekcjinaturalnejprowadziłDarwin,akilka-

dziesiątlatpóźniejMendelwysunąłtezycodopodstawprawdziedziczenia[Darwin,

1835;Mendel,1865].Choćopisaneprzeznichzjawiskamajądodziśogromneznacze-

nie,tojednakopierałysięonenafundamentachgenetyki,którepoznanodużopóźniej.

Dopierowiedzapozyskanapolatachpozwoliładoprecyzowaćiwyjaśnićpodstawyich

obserwacji.TowszystkonieprzeszkodziłopodkoniecXIXwiekurozpocząćpierw-

szepracehodowlane.Mimożewiedzadotyczącaprzekazywaniaalleli,spokrewnienia

zwierzątzostałapoznanadopierownastępnymwieku[Wright,1922],jużwtedyroz-

poczętoświadomiekojarzyćspokrewnionezesobązwierzęta,prowadzićksięgihodow-

lane,awdalszejkolejnościoceniaćwartośćużytkową.Łatwozauważyć,żewówczas

naukanienadążałazapraktyką,alezczasemrelacjetediametralniesięzmieniły.

Dodziśnietrudnospotkaćwśródzajmującychsięhodowlązwierzątdomowychczy

gospodarskichzafascynowanychswoimzajęciemhodowców,którzymająograniczoną

wiedzęzzakresumetodhodowlanych.Statystycznanaturawykorzystywanychwdo-

skonaleniuzwierzątnarzędzizpewnościąnieułatwiadecyzjidotyczącychichstosowa-

nia.Pierwszepodręcznikizzakresumetodhodowlanychigenetykipopulacjiskupiały

sięnaprzekazaniupodstawowejwiedzyiaplikowanychzasadodstronymatematycz-

nej.Korzystanieznichowielerzadziejspotykasięzentuzjazmemaniżelibezpośredni

kontaktzezwierzętami,astudenciweterynariiniemająwogóledoczynieniaztymi

Brak wyników

Metody i programy hodowli zwierząt

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra