Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Zasadaprawdymaterialnej
2.Zasadaprawdymaterialnej
21
Zasadaprawdymaterialnejtodyrektywa,zgodniezktórąpodstawęwszelkichroz-
strzygnięćpowinnystanowićprawdziweustaleniafaktyczne(art.2§2k.p.k.).Bywa
onawdoktrynienazywanarównieżzasadąprawdyobiektywnejlubpoprostuzasadą
prawdy.Dyrektywatazobowiązujeorganyprocesowedotego,abywtokuswojejdzia-
łalnościniepoprzestawałynaformalnychsurogatachprawdyczyteżfikcjiprawdy,lecz
przyjmowałyzapodstawęswychdecyzjirzeczywistystanrzeczy(D.Świecki,Bezpo-
średniośćczypośredniośćwpolskimprocesiekarnym,Warszawa2013,s.46).Oznaczato,
iżwprocesiekarnymrozstrzygnięciapowinnybyćopartenaprawdziwychustaleniach.
Wprawdziezasadataodnosisiędoorganówprocesowych,jednakżepośredniodoty-
czytakżebiegłychsądowych,którzywypowiadająsięm.in.codostanuzdrowiapsy-
chicznegooskarżonego(podejrzanego).Błędneustaleniestanuzdrowiapsychicznego
oskarżonegomożebowiemmiećbardzodużeznaczeniezpunktuwidzeniaodpowie-
dzialnościsprawcyzaczyn,októryzostałoskarżony.Popełnionybłądwtrakcieprocesu
wydawaniaopiniimożedoprowadzićdoskazaniaosobyniepoczytalnej,ewentualnie
doumorzeniapostępowaniawobecosoby,codoktórejbłędnieustalonojejniepoczy-
talność.Wprocesiekarnymustaleniupodleganietylkofaktpopełnieniaprzestępstwa
iznamionaczasownikoweczynuzabronionego,lecztakżewieleinnychokoliczności
istotnychwprocesiedowodzeniawinyiorzekaniaokarze,takichjakuprzedniakaral-
nośćoskarżonego,zachowanieoskarżonegopopopełnieniuzarzucanegomuczynu,
stanpoczytalnościoskarżonegowczasiepopełnianiazarzucanegomuprzestępstwaitp.
JakpodkreśliłSądApelacyjnywŁodziwwyrokuz22.01.2001r.,IIAKa249/00
(Prok.iPr.-wkł.2002/10,poz.19),niemożnazrezygnowaćzdążeniadorealizacjiza-
sadyprawdymaterialnejjedyniedlaspełnieniapostulatuszybkościpostępowania,czyli
zakończeniasprawywrozsądnymterminie.Wprzypadkugdybydoszłodokonfliktumię-
dzytymiregułami,pierwszeństwonależyprzyznaćzasadziedojściadoprawdy.Judykat
tenwyraźniewskazuje,jakdużeznaczeniedlawymiarusprawiedliwościmaprawidłowa
realizacjazasadyprawdymaterialnej,któramapierwszeństwoprzedszybkościąproce-
dowania.Wartowtymmiejscunadmienić,iżSądNajwyższywwyrokuz1.07.1969r.,
VKRN725/68(OSP1970/2,poz.41),stanąłnastanowisku,którezasługujenaakceptację,
iżekonomiaprocesowa,przezktórąnależyrozumiećszybkośćpostępowania,niemoże
przesłonićceluprocesukarnego,którymjestdotarciedoprawdyobiektywnej,idopóty
niemożeonbyćosiągnięty,dopókiinnewzględyniemogąstaćtemunaprzeszkodzie.
Zzasadyprawdymaterialnejwynikawiążącaorganyprocesowe,niezależnieodwoli
stron,dyrektywapodjęciamaksymalnychstarańiwyczerpaniawszelkichdostępnych
środków-zwyłączeniemtylkotakich,którebyłybysprzecznezhumanizmemigwa-
rancjamiprocesowymi-służącychdodotarciadoprawdy.Realizacjiowejnaczelnej
zasadymająsłużyćuregulowaneexpressisverbislubwynikająceimplicitezKodek-
supostępowaniakarnegosposobyimetodypostępowaniakarnego,m.in.zarówno
bezpośredniośćdowodówjakoregułageneralna,jakipewneodstępstwaodniej
KrzysztofEichstaedt
