Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.FUNDATORZY
choranasuchoty(czylizaawansowanągruźlicępłuc)córkaurzędnika
zDrezna,zgodziłasię(zapewnezawynagrodzeniemczyteżzajakąś
przysługę)zeznaćpodprzysięgą,żejestmatkąnieślubnegodziecka
Rogera.DrugikrokzakładałusynowienieEdwardaAleksandra.To
nastąpiłow1850rokudziękipoślubieniuprzezRaczyńskiegoowej,
znajdującejsięjużwtedywkrytycznymstanie,Marii.Pojejśmierci,
wrokunastępnym,RogerRaczyńskiformalniestałsięjedynym
żyjącymrodzicemEdwardaAleksandra.TakDzamknęłasię”taiście
romantycznaipełnadramaturgiihistoria18,wwynikuktórejdziec-
kouzyskałofikcyjnąmatkęijaknajbardziejprawdziwegoojca19.
ZaangażowanypolityczniewpowstaniewWielkopolscewdobie
WiosnyLudów(1848)orazwpowstaniestyczniowe(choćwobu
tychzrywachniedanemubyłowalczyćzbroniąwręku),Roger
Raczyńskiumarłnaemigracjiw1864rokuwwiekuczterdziestu
czterechlat20.PozostawiłsiedemnastoletniegoEdwardaAleksandra
18A.HINC:Raczyńscy,jakichnieznacie…,s.68i69.Jakpodajedalejautorka
cytowanejpracy,historiatastałasięinspiracjądladwóchażfrancuskichpowieści!
WewspomnieniachEdwardaRaczyńskiego,ambasadoraRPwLondynieipóźniej
PrezydentanaUchodźctwie,zezrozumiałychwzględówbardzooględnieujmujących
tęrodzinnąhistorię,podanajestinformacja,iżMarięGottschallRogermiałpoznać
wSzwajcarii(byćmożeleczyłasiętamzrozpoznanejjużwcześniejgruźlicy?).
Niestety,Edwardniezawarłtamżadnychinnychszczegółówjejdotyczących.
19Sprawatamiałaswojerodzinnereperkusje.MiędzyinnymistryjAtanazy,
wielkilegalistaizałożycielordynacjiwObrzycku,wykluczyłzjejdziedziczenia
Rogeraijegopotomstwo,wybierającnaichmiejscekurlandzkąlinięRaczyńskich.
A.HINC:Raczyńscy,jakichnieznacie…,s.69.
20RogerRaczyńskiudzielałsięwtzw.KomitecieDziałyńskiego–tajnejorganizacji
powołanejwlutym1863r.przezwielkopolskichziemian(głównyminspiratorembył
powiązanyzHotelemLambertJanDziałyński),którejzasadniczymcelembyłapomoc
powstaniustyczniowemu(m.in.obajwymienieniwyżejwyłożylinanarodowyzryw
znaczącesumy).Podwóchmiesiącachodzawiązaniakonspiracjipolicjapruska
wpadłanajejtropiRogerwrazzsynemuciekłzagranicę,ratującsięwtensposób
przedaresztowaniem.S.KIENIEWICZ:Powstaniestyczniowe.Warszawa1983,s.506–507.
E.RACZYŃSKI:Rogalinijegomieszkańcy…,s.163–165.PrzebywającawtymczasiewPa-
ryżuElizaKrasińskazdomuBranicka,wliściedosiostry,zrelacjonowaładość
szczegółowookolicznościzgonuRogera:DZnanaCijestzapewnezdziennikówiko-
respondencjismutnanowina,którejniechciałabymprzekazywaćCijakopierwsza,
mojadrogaKit–niestety!Tak,biednyRogeropuściłtenświattakniespodziewanie,
taknagle,prawieniechorując,zgasłzbrakużycia,zgasłjaklampa,wktórejzabrakło
oliwy.PrzybyłzFlorencjizmrożonyzimnemItalii,wtęniezwykłązimę,byłcierpiący,
skarżyłsięirozpocząłsamleczyćsięnaswójsposób,tj.biorąc,Bógwiejak,dwie
—32—
