Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
62
TadeuszSławek
zostajeseriączynnościanonimowychizamieniającychjednost-
kęwwymienialnąireprodukowalnącząstkęowejanonimowej
zbiorowości.GeorgesDuhamelwwydanejw1930rokupowie-
ściScenesdelaviefuturezapytywał,czywamerykańskimmie-
ściemożemyjeszczewogólemówićo„ludziach”,iodpowiadał:
„Nietakietopewne.Insekty,mutanty(...).Tomówi,je,pracu-
je,zarabianażycie,granagiełdzie,pali,kochasię”60.Najdrama-
tyczniejszymomenttejanalizywszelakonadchodziwtedy,gdy
Duhamel–wykazawszyzniszczeniekategorii„my”,zastąpionej
przez„to”–wskazujenakonsekwencjetegoprocesu,polegające
natym,żeposkruszeniu„my”następujedominacjacałkowicie
egoistycznychtendencji„ja”definiującegosiebienie„wśród”in-
nych,lecz„przeciwko”innym.Wzwięzłejformuleépaulcontre
épauljestsybstytuowaneprzezcoudeàcoude.
35.
Należywięczwracaćbacznąuwagęnietylkonaosobli-
welosy„my”zapisującesięwmieście,aletakżenaprzemia-
ny,jakimpodlega„ja”,bowiemtransformacjasfery„my”nie
oznaczaautomatycznegoiniczymnieskrępowanegouprzywi-
lejowaniakręgu„ja”.Wprostprzeciwnie–„ja”jestzachęcane
douwolnieniaswoichpragnieńinamiętności(tego,coPlaton
zwałenthumos,przeciwstawiającjedziałaniurozumu,nous),
alejednocześniemiastoistniejeotyle,oilenamiętnościściśle
reglamentujeidyscyplinuje.Nietylkopoprzezwszechobecny
mechanizmreklamyikonsumpcji,aletakżeprzezorganizację
przestrzeniwceluprzywołaniadoporządkuwszelkiegoodstęp-
stwa.OpierwszymztychzjawiskpiszeBernardStieglerjako
ozjawiskuspołecznym,powodującymkontaminacjępozornie
dobrzeznanychiutrwalonychpojęćizwiązkówkojarzonych
zzaimkami„ja”i„my”.„Konsumentniemaprawapowiedzieć
60Cyt.za:Ph.Roger,L’Ennemiaméricaine.Généalogiedel’antiamérica-
nismefrançais,EditionsduSeuil,Paris2002,s.460.
