Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Miasto.Próbazrozumienia
65
nowoczesnycharmiiniejestzwiązanezwiększąroląprocedur
instrumentalizującychdziałanie,awręczprzeciwnie:celtenzo-
stajeosiągniętyprzezzmniejszeniepoziomuracjonalnejinstru-
mentalnościizwiększenieroliwartościiemocji”66.Możeza-
temnależywystrzegaćsięmyśleniaikonstruowaniamiast–cało-
ści,zastępującjewizjąmiastarozpierzchniętego,wielopunkto-
wego,wieloogniskowego.Kosmopolis,októrympiszeEwaRe-
wers,ujmującjewbliskiejtekstomztejantologimetaforycear-
chipelaguwysp:
Miastowtymujęciutonieizolowanemiejsce,kulturowawyspa,leczar-
chipelagnieciągłych,fragmentarycznychkultur(...).Archipelag,gdzienara-
staniunierównościtowarzyszyzanikanieśrodkamiasta,centrumwładzy,do-
minującejkultury...67
37.
Literackiewizerunkidziewiętnastowiecznegomiastawta-
kichchoćbyangielskichpowieściach,jakTheLifeandAdven-
turesofMichaelArmstrong,theFactoryBoy(1840)Frances
Trollope,Coningsby(1844),orazSybil(1846)BenjaminaDis-
raeli,AltonLocke(1850)CharlesaKingsleyaorazMaryBurton
(1848)iNorthandSouth(1855)ElizabethGaskell,atakżechyba
najbardziejzadomowionewpolskiejliteraturzeCiężkieczasy
Dickensa–pokazałyefektzabiegówpodejmowanychwimię
przezwyciężeniapublicznejprzestrzeni(tawymagaswoistej
przejrzystościorazspowolnionegoczasu,jesttakżezkoniecz-
nościcierpliwa,gdyżmusiwszystkoiwszystkich„znieść”)
przezniecierpliwośćprzestrzenipoświęconejjednostkowemu
zyskowi,rzeczywistości,któramawiele„doukrycia”.Thomas
CarlyletakpisałoBirmingham:
66E.Kiser,J.Baer,TheBureaucratizationofStates.TowardanAnalytical
Weberianism,w:RemakingModernity...,s.237.
67E.Rewers,Post-polis...,s.204.
