Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Miasto.Próbazrozumienia
67
niowo,niezaś,jakAfrodyta,natychmiast”).Wenecjarozpoznaje
znaczenieprzemianyorazpowstającychwjejtrakcieheteroge-
nicznychsytuacji.Wefekcie„niemożliwestałosięsprowadza-
nieWenecjidoabstrakcji”.Nicdziwnego,żeItaloCalvinopisze
oWenecjijakoo„pierwszymanty-euklidesowymmieście”,co
oznaczaprzesunięcieładugeometrycznegotak,iż„najkrótszy
dystanspomiędzydwomapunktaminiejestliniąprostą”.Wene-
cjatonieustanneprzepływanie(słowoszczególnewprzypadku
tegowodnegomiasta)międzymiastemdolnymagórnym.
Labiryntjestfigurąmiasta„górnego”.Nierzucasięwoczy
(jakbezwzględnieczyniłtogrid)jakoostentacyjnapostać
urbanistyczna,niemanaceluepatowaniagroząswejwynio-
słejimrocznejstruktury.Przeciwnie,inaczejniżwmiastach
średniowiecznychzichplątaninąuliczekiniewielkichplaców
opanowanychdodatkowochaosemmiejskiego,ulicznegohandlu
targowiskijarmarków,labiryntmiasta(po)nowoczesnegofor-
mujesię,nieustanniezmieniającswojezałomyizakręty„pod
powierzchniąsystemowejracjonalizacji”.„Labirynt”oznacza
tutajodsłonięcietego,coarchitekciifilozofowiesytuacjonizmu,
jakGuyDebordeiAsgerJorn,nazywali„celowymbezładem”,
zgłaszającradykalnysprzeciwwobecCorbusierowskiejwizji
miastahomogenicznego:„Najbardziejznaneprzykładymiasta
jednolitego,jakLeCorbusieraVilleContemporaine,ciążyłyku
racjonalności,klasycyzowaniuiidealizowaniu.Architekcisytu-
acjonistyczninatomiastprojektowalimiastaopartenienafunk-
cjonalnymporządku,lecznacelowymnieładzie”71.„Labirynt”
jestwięctakąfigurą,alejednocześniewprowadzaducharyzy-
kownejzabawy,igraniazporządkiem,gryzłademowysoką
stawkę.Otym,żenieosamąstrukturęlabiryntu,leczostopień
dowolnościwinterpretowaniusytuacjichodzi,przekonujepa-
radoksalnynapiszakazującyzabawyumieszczonyprzywejściu
doroślinnegolabiryntuwparyskimJardindesPlantes.Sytu-
acjoniściniemogliprzeoczyćtakiejokazji.Stądpochodzący
z1954rokukomentarz:
71
S.Sadler,TheSituationistCity,MITPress,Cambridge,Mass.1998,
s.120.
