Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zagrzebwchorwackiejproziemiędzywojennej
15
Wspomnianąnprzepaść”międzybogatymiabiednymiwpowieściZlatka
MilkoviciasymbolizujetytułowyZrinjevac,którywedługbohaterówutworu
–pracownikówfabrykidrożdży–wyraźniepodkreśladzielącemieszkańców
Zagrzebiaróżnice.Wizytawparkustanowiłajedną(oileniejedyną)znajwięk-
szychprzyjemnościwdzieciństwieVladimiraCvejicia,narratoraizarazem
głównegobohaterapowieści.Zrinjevacbyłbowiemmiejscem,dziękiktóre-
muchłopiecmógłsięprzenieśćdoinnegoświataniżten,wktórymdorastał.
Świattenprzepełnionybyłodświętnieubranymiludźmi,muzykąpoważną
orazwystawamisklepowymi,rozbudzającymiwyobraźniędziecka.Dodać
należy,iżokolicaZrinjevacacieszyłasiędobrąsławą,adoznajdującychsię
najejtereniesklepówilokaliniemógłwejśćkażdyprzechodzień.Bohater
najbardziejlubiłoglądaćwitrynyagencjiturystycznychzumieszczonymi
wnichzdjęciamimiast–NowegoJorku,Hamburga,Genewy,Kairu,Trie-
stuczyWenecji.Cvejić,jaksamtwierdzi,spędziłgodzinynaobserwowaniu
najdrobniejszychdetalikażdejzfotografii,uczącsięichniemalnapamięć.
Zczasemjednak,gdybohaterdorósłorazrozpocząłpracę(najpierwjako
elektryk,potem–dziękisiostrze–jakoszeregowypracownikwfabrycedroż-
dży),zrozumiał,żeprawdziwemiejskieżycienigdyniebyłoiniebędziedla
niegodostępnezewzględunapozycjęspołeczną,jakązajmuje.Nawetgdy
przebywałwścisłymcentrummiasta,czyliZrinjevacu,dostrzecmógłjedy-
nieodbicieZagrzebia.Miastojakotakiebyłomuobceitakodległe,jakby
oglądałjezperspektywydalekichperyferii.PodkoniecutworuVladimirpo-
wtarzasłowaswojejniedawnozmarłejkoleżankizpracy,Marii,którychsens
dopieroterazstajesiędlaniegojasny.Zrinjevactoprzepaśćoddzielającago
orazpodobnychmuludziodresztymiasta.ChoćwszyscymieszkańcyZa-
grzebiaprzychodządoparku,azatemspotykająsięwnim,mijająsię,czasem
zderzająsięzesobą,wrzeczywistościsąodsiebieoddaleni.Stanowiądwa
zupełnieinneświaty22.Zrinjevacstajesięwięcmiejscemkontrastów.Boha-
terzauważajednak,żezróżnicowaniespołeczneniejestwyłączniespecyfiką
Zagrzebia.Wkażdymmieścieistniejeparkczyjakakolwiekinnaprzestrzeń,
wktórejnierównościmiędzyjegomieszkańcamistająsiębardziejwidoczne.
Przedstawionepowyżejobrazyperyferii–myślęopowieściPavešicia
inowelachNazora–pokazują,żeniekażdeosiedleznajdującesięnaobrze-
żachZagrzebiautożsamianebyłoznędzą,ubóstwemiprzemocątaksamo,jak
niekażdeuznawanezareprezentatywne,byłowtakisposóbodbieraneprzez
wszystkichmieszkańców.Sposóbpostrzeganiadanejprzestrzeniuzależniony
22
Z.Milković,op.cit.,s.183-188.
