Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BezwątpieniaówczesnyprezydentZSRRMichaiłGorbaczowtolegendapie-
riestrojki.UznawanynazachodzieEuropyiwAmeryce,zapraszanynaliczne
uroczystości,wswoimkrajuniedoceniany.Startującwyborachprezydenckich
wRosjiw1996r.,uzyskałjedynie0,5%poparcia.MłodepokolenieRosjantrak-
tujegojakokomunistę,przywódcęminionejepoki;starszepokolenie,pogrą-
żonewnostalgiizaprzeszłością,niemożemuwybaczyćrozpaduZSRR.Kim
jestMichaiłGorbaczow?Jaktosięstało,żestałsięprzywódcąnajwiększego
terytorialniepaństwanaszegoglobu?Dlaczegomusiałodejśćijakąspuściznę
pozostawiłposobie?Choćstałnaczelekrajuzaledwiesześćipółroku,skutki
tychrządówuznajesięzaprzełomowewdziejachRosji,państwregionuiświata.
Jegoreformy,któreznanesąnacałymświeciejakopieriestrojka(przebudowa),
wkonsekwencjiprzyczyniłysiędoupadkukomunizmu,choćGorbaczowsta-
rałsięreformowaćsysteminadaćmunowykształt.Głasnost’(jawność)obok
nowogomyszlenija(nowegomyślenia),uskorienija(przyspieszenia)tosymbole
tychzmian,któremiałypokazywaćbłędysystemupoto,bysystemtenrefor-
mować,unowocześniać1.
AndriejGraczow,doradcaisekretarzMichaiłaGorbaczowa,napisał
wjegobiografiiwydanejkilkalattemuwPolsce:nLudziebędągowspomi-
naćipamiętać-jednichwaląc,drudzyprzeklinając-nietylkozpowodu
tego,cozrobiłinacosięodważył,lecztakżezato,nacosięniezdecydował
iodczegosięwstrzymał.KoniecXXwiekupozostanieepokąGorbaczowa
choćbydlatego,żewłaśnieonzakończyłgłównykonfliktstuleciaiprzewró-
ciwszykartęhistorii,pozwoliłpisaćjądalej,poczynającodczystejstronicy”2.
Innizkoleiuważają,żebezpolitycznegosprytuGorbaczowaijegoniewąt-
pliwychtalentównieudałobysięobalićimperiumwsposóbwzględniepo-
kojowy3.
1
M.McCauley,Fromperestroikatowardsaneworder,1985-1995,[w:]RussiaaHisto-
ry,ed.G.L.Freeze,Oxford-NewYork1997,s.384in.
2
A.Graczow,Gorbaczow,Warszawa2003,s.25.
3
ObserwatorgazetynDieZeit”KristofBertramsłuszniepyta:nCzybezsprytuGor-
baczowa,bezjegotalentu»Wańki-Wstańki«dotego,byzawszewypływaćiznaj-
dowaćwłaściwykierunek,obaleniesowieckiegoimperiumodbyłobysiępokojowo?
Ibidem,s.27.
21
