Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wodniczącymRadyzostałw1982rokuprof.JanSzczepański.MFRbardzopoważnie
traktowałnowepoleswojejspołeczno-politycznejaktywności,czegodowodzątrzyjego
wystąpienianaposiedzeniachRady(inauguracyjnewmarcu1986roku,przedreferen-
dumwlistopadzie1987rokuorazwokresiewiosennejfalistrajkówwmaju1988roku).
MFRwspominałzwyraźnymrozżaleniem,iżliczyłwlistopadzie1985rokunaawans
whierarchiipartyjnej,wpostacifunkcjizastępcyczłonkaBiuraPolitycznego(awięcde
factonajważniejszegoorganudecyzyjnegowPRLdosierpnia1989roku).Miałwtedy,
jakpodkreślał59latioczekiwałuznaniazaprawie5latwiernejsłużbywrządzieGene-
rała.AlenawejściepolitykapodobnoniechcielisięzgodzićpolitycyzKremla,uznając
MFRzapodejrzanegonpolitykasocjaldemokratycznego”,którymazabliskierelacje
zzachodnimipartiamisocjaldemokratycznymiwNiemczechczySzwecji4.
Czasmniejszegozaangażowaniapolitycznego(choćMFRprzypomniałosobiepod-
czasmłodzieżowegoplenumKCwlutym1986roku-notabenepierwszejegowystąpie-
nienaforumKomitetuCentralnegoodczerwca1981rokuorazprzemawiałnaobradach
XZjazduPZPRzudziałemsamegoM.S.Gorbaczowawlipcu1986roku)wykorzystał
napracekoncepcyjneiopracowaniamemorandumdotyczącegokoniecznościgłębokich
zmianwładziepolitycznymispołeczno-gospodarczym.Dostrzegałpowiększającysię
dystansdopaństwEuropyZachodniejirosnąceproblemuekonomiisocjalistycznej.
Jegoopracowaniebyłoprzygotowywaneprzezkilkamiesięcy(odczerwcadopaździer-
nika1987roku)innałożyłosię”(zapewnenieprzypadkowo)nakampanięprzedreferen-
dum,wktórymwładzechciałyzapytaćspołeczeństwowkontekściezmianspołeczno-
-gospodarczychipolitycznych.Instytucjareferendumwprowadzonadopolskiegoładu
ustrojowegowmaju1987rokumiaładowodzićpogłębianiasięsocjalistycznejdemo-
kratyzacjiiodnowyżyciaspołeczno-politycznego.Przedsamymreferendum(odbyło
sięonowniedzielę29listopada1987roku)uaktywniłsięMFRudzielającdwóchpro-
gramowychwywiadów(nTakiNie”oraznReporter”),występującnaposiedzeniuRSG.
Samoreferendumnieprzyniosłojednakoczekiwanychprzezwładzerezultatów,bowiem
napytaniaodpowiedziałopozytywniejedynie-kolejnook.44%i46%uprawnionych
dogłosowania(atakbyłaprzygotowanaówczesnaregulacjaustawowa)5.Uznanojąde
factozaporażkę,cosymbolizujewymowadyskusjinadrugiejczęściVIplenumKC
(15grudnia1987roku).niepowodzenieoperacjireferendumprzyniosłopewnekorekty
wplanachrząduZb.Messnera(tzw.Drugietapreformygospodarczej)6,aMFRprzy-
4ibidem
5
Zob.ustawazdnia6maja1987rokuokonsultacjachspołecznychireferendum,Dz.U.1987,
nr14,poz.83.Por.A.Paczkowski,Odsfałszowanegozwycięstwadoprawdziwejklęski,Wydawnictwo
Literackie,Kraków1999
6Zob.szerzej:Zb.Messner,Kuglarzeiksięgowi,BGW,Warszawa1993orazJ.Kaliński,Gospo-
darkawPRL,IPN,Warszawa2012;M.Bałtowski,GospodarkasocjalistycznawPolsce.Geneza,rozwój,
upadek,PWE,Warszawa2009;Z.Landau,GospodarkaPolskiLudowej,Warszawa1994;Z,Landau,
W.Roszkowski,PolitykagospodarczaIIRPiPRL,Warszawa1995;Modernizacjaczypozornamoder-
nizacja.Społeczno-ekonomicznybilansPRL1944-1989,[red.]J.Chumiński,Wrocław2010,Polska
1986-1989:koniecsystemu.Materiałymiędzynarodowejkonferencji.Miedzeszyn21-23października
1999,t.1-3,[red.]P.Machcewicz,A.Paczkowski,A.Dudek,A.Friszke,WydawnictwoTrio,Instytut
6
