Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
AdamLityński
1919),późniejCzernihów,WoroneżzdobytyprzezKozaków
dońskich,a13października1919r.ArmiaOchotniczazdobyła
Orzełinatychmiastruszyławpościgzacofającymisięjednost-
kamiArmiiCzerwonej.Wnajwyższymstopniuzagrożonabyła
przemysłowaTuła,anutrataTułybyłabydlanaskatastrofą,gdyż
znaczyłabystratęnajważniejszejfabrykikarabinówiamunicji.
[…],utrataktórejbyłabygroźniejszawskutkachodutratyMo-
skwy”82.Dlabolszewikówniebyłobyratunku,ale-jakwiado-
mo-wszyscybialigenerałowieszlizhasłamiodbudowydawnej
niepodzielnej,nieuszczuplonejRosji,bezkoncesjinarzeczna-
rodów.WszakdlategoPiłsudskiniepodjąłwspółpracywojsko-
wejzDenikinemizadeklarowałwstrzymaniedziałańzbrojnych
naczaswalkczerwonychzDenikinem.Programspołecznyoraz
ustrojowyniesionyprzezwojskaDenikinabyłzdecydowanie
kontrrewolucyjny.ZaślepienieDenikinawydajesiębyćabsolut-
nieskrajne,apodobnieskrajnybyłterrorstosowanynazajętych
przezniegoterenachUkrainy.PóźniejszekoncesjeWranglabyły
znaczniespóźnioneiznaczniezamałe.WWarszawiePetlura
podjąłostatniąpróbęratowaniaUkrainywiążącsięzPolską,ale
nieuzyskałnależnegowsparciawśródUkraińców,dlaktórych
związekzRosjąnaogółwydawałsiębyćbliższy.Walkaosu-
werennośćpaństwaukraińskiegozakończyłasięwówczaspo-
rażką.WojnaowolnąUkrainę,takżeBiałoruś,zakończyłasię
wrazztraktatemryskim(18III1921).Tobyłprawdziwykoniec
wielkiejwojnywEuropie.
NaKaukaziewojnateżniesięskończyławlistopadzie1918
r.SiłyzbrojneNiemieciTurcjiopuściłyZakaukazie,natomiast
zramieniazwycięskiejEntentypojawiłysięnadzorującewyko-
nanierozejmuz11listopada1918r.wojskowemisjezwycięzców,
głównieBrytyjczyków.Zwycięskiewwojnieświatowejmocarstwa
pozostawiłyKaukazwstrefiewpływówangielskich;Tbilisi(do
82
L.Trocki,Mojeżycie…,s.506.
