Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Międzyliteraturąipolityką.BenjaminDisraelinatleswoichczasów
roku,orazjegodrugiejżonySarahSyprutdeGabayVillareal(1742/3-1825),
pochodzącejzestarejrodzinyŻydówhiszpańskich4.
DziadekBenjaminahandlowałmodnymidamskimikapeluszamiibyłjed-
nymzzałożycielilondyńskiejgiełdyw1801roku.Dorobiłsiędośćznacznego
majątku.DokońcażyciapozostałczłonkiemzgromadzeniaŻydówsefardyj-
skichichoćniebyłzbytgorliwymwyznawcąreligiimojżeszowej,tojednak
wmiaręmożliwościwspierałmiejscowąsynagogę.SynIsaacotrzymałodnie-
godośćznacznyspadekwwysokości35000funtów,copozwoliłomunietylko
nawygodneżycie,aletakżezajmowaniesięliteraturąibibliofilstwem.
IstniejątrzywersjedrzewagenealogicznegoBenjaminaDisraelego.Pierw-
szamawalornaukowyizostałapotwierdzonaprzezhistorykóworazgene-
alogów,drugąitrzeciąstworzyłsamDisraelinapotrzebyautopromocji.Dwie
ostatniesąniewiarygodne,ponieważodzwierciedlająbardziejambicjeima-
rzeniaDisraelegoniżstanrzeczywisty.Protoplastarodu-dziadekBenjamina-
urodziłsięwCento,wpobliżuFerrary.Jegoojcembyłprawdopodobnienieja-
kiYitzhakD’Israeli,miejscowyrzemieślnik.PochodzenienazwiskaIsraelilub
IsraelmożnaprześledzićażdoXwieku.Byłoonobardzopopularnewśródtzw.
Hnowychchrześcijan”wHiszpanii(hiszp.cristianosnuevos).Termintenpojawił
sięwXVwiekuiodnosiłsię,wHiszpanii,Portugaliiorazwichkoloniach
wNowymŚwiecie,doŻydówsefardyjskich,którzyzwłasnejwolialbopod
przymusemprzeszlinakatolicyzm.ZczasemwielupotomkówHnowych
chrześcijan”powracałodowiarymojżeszowej.Wprzypadkach,kiedynieznali
swojegooryginalnegonazwiskażydowskiego,aztradycjirodzinnejwiedzie-
li,żenienależądobiblijnychrodówCohenówlubLevi,przyjmowaliczęsto
nazwiskoHIsrael”.RodzinyotakimnazwiskuzarejestrowanowXVIwieku
międzyinnymiwSalonikach,Wenecji,Jerozolimie,Livorno,AnconieiAlek-
sandrii5.Możnazatemprzypuszczać,żerodzinaDisraelegomiałahiszpań-
sko-portugalskiekorzenie.Prawdopodobniejejczłonkowieprzenieślisięna
PółwysepApenińskiwokoliceCento,skąddziadekBenjaminawyemigrował
doLondynu.MatkadziadkaDisraelego,Henrietta,pochodziłazestarożyt-
nejrodzinyRossi,którą,wedługopowieścirodzinnej,przyszłycesarzTytus
4Wśredniowieczużydowskadiasporadzieliłasięnadwiegrupy.Dopierwszejnależeli
Żydzisefardyjscy(zwanitakżeSpaniolami).ZamieszkiwaliniegdyśobszarPółwyspu
Iberyjskiegoiposługiwalisiędialektamijudeo-romańskimi.PowygnaniuzHiszpanii
wroku1492poogłoszeniuedyktuzAlhambryprzezIzabelęIKastylijskąiFerdynandaII
AragońskiegoŻydzizostalizmuszenidoopuszczeniaHiszpanii,awroku1497również
zPortugalii.OsiedlilisięgłówniewMaghrebie,weWłoszechinaBliskimWschodzie.
NiewielkagrupaŻydówsefardyjskichwlatachosiemdziesiątychXVIwiekudotarłado
terytoriumPolskiiosiedliłasięwZamościu.DrugągrupętworzyliŻydziaszkenazyjscy,
którychprzodkowieosiedlilisięnaterenachEuropyŚrodkowejiWschodniej.Posługi-
walisięjęzykiemjidysz.
5MinnaRozen,PedigreeRemembered,Reconstructed,Invented:BenjaminDisraelibetweenEast
andWest,[w:]TheJewishDiscoveryofIslam.StudiesinHonorofBernardLewis,ed.byMar-
tinKramer,TheMosheDayanCenterforMiddleEastersandAfricanStudies,TelAviv
1999,s.51.
