Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Astronomiapoetycka
31
światopoglądnaukowo-mitologiczny:tworzyliterackiobrazrzeczywi-
stości,któryopierasięnawiedzynaukowej,interpretowanejjednak
wduchumyśleniamitycznego.
Oilewiadomościnatematprzyrodybohaterpoprostuprzyjmuje
iwłączawpoetyckąinterpretacjęświata,otyledometodologiinaukma
podejścieambiwaletne.Uważa,żemyśleniekrytyczneinadmiernadba-
łośćologicznąspójnośćograniczajątwórcę.Jestświadomyfaktu,żeZiemia
obiegaSłońce,iwłączatęwiedzęwpoetyckieobrazy,alejednocześnie
pragniezachowaćprawodobudowaniainnychwizji,opartychnageo-
centrycznejwiedzypotocznej.Wjednejwypowiedzinarratoraobowią-
zujefizykaNewtona,winnej–Einsteina,wjeszczeinnej–Arystotelesalub
prawabaśni.Poetaniechcewybieraćjednegonajstosowniejszego(naj-
mniejniestosownego?)sposobuopisuświata,jaknakazywałabyklasyczna
logika.Chcekorzystaćześrodkówróżnychjęzykówiróżnychparadyg-
matów,nawetjeślisąsprzeczne–takiedziałaniedopuszczatylkologika
poezji.RóżnekoncepcjeiodkrycianaukowestająsięwdziełachStachury
kolejnymitradycjamikulturowymi,doktórychmożnasięodwoływać.
Dlategokorzystaniezosiągnięćnaukiniekłócisięutegopoety
zkrytykąświatopoglądunaukowego,opartegonapostoświeceniowo-
-postpozytywistycznymscjentyzmie,myśleniulogicznymikrytycznym,
2
racjonalizmie,eksperymentalizmie,pragmatyzmie,fizykalizmie.Boha-
terniepodzielaoptymistycznejwiary,żenaukiścisłedadzączłowieko-
wiszczęściedziękirozwojowitechnologiiiwyjaśniąświatzapomocą
precyzyjnychpojęć,skomplikowanejmetodologii,abstrakcyjnegoro-
zumowania,opartegonadoświadczeniuwspomaganymtechnologią,
igruntownegozgłębianiajedynietychwycinkówrzeczywistości,które
poddająsięprocedurzebadawczej.Przyrodoznawstwozawodzizarów-
nowplanieegzystencjalnym,jakipoznawczym.
ChoćwbadaniachnadliterackimmodelemKosmosuuStachury
mitologiczno-poetyckinaddatekjestnajważniejszy,niewolnozapomnieć
ojegoprzyrodoznawczejpodstawie.Narratorświadomieprzywołuje
wiedzęprzyrodniczą,prowadzidialog-polemikęznaukamionaturze
ichętniepatrzywniebo.Wypowiadawprostpochwałęnaukiijejodkryć
(PPII103).Nieodrzucajejcałkowicie–krytykujejąniedlatego,żenie
masensu,aledlatego,żejejwartośćjestprzeceniana.Jakwspomniano,
jakoczłowiekXXwiekuniemożeuwolnićsięodzasadlogikiiobowią-
zującegoopisuprzyrody,kształtowanegowpierwszejkolejnościprzez
naukiścisłe.Dlahistorykaliteraturysytuacjataniejestanioczywista,
2U.Nicola,Filozofia,s.420.
