Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Poetaonauce
37
drogę?”(PPIV215).Wewłasnychrefleksjachorazprzytoczonychprze-
myśleniachBiofizykaiAndrzejaMoszczyńskiego(PPIV107–108,158,
171,215–220,244–245;V46–48,102–103,114,139–141,177–178,182,
192,201,225–226,259)stwierdzanieprzystępnośćwywodówprzyrod-
nikóworazniebezpieczeństwowynikającezichwiarywścisłośćmetody,
potęgęodkryć,zaawansowanietechnologiczne.Naukajestsztukądla
sztuki,skupionąnasobie,aprzeztoniczegoniewyjaśniającą.Komplikuje
niewielkiwycinekświata,zamiastdążyćdosyntezywszystkiego.Badacze
oddalająsięodzjawisk,gdyżczystośćidokładnośćmetodystawiająprzed
możliwiepełnymiadekwatnymujęciemcałegobytuwjegobogactwie
iróżnorodności.Abstrakcyjnyizawikłanysystemniewyjaśniatajemni-
cyżycia.Możenawetodniejoddalać,gdyżdajezłudnerozwiązanieza-
gadki,wskazujeniewłaściwądrogępoznaniaidoświadczenia,dostarcza
niedoskonałychnarzędzi,odwracauwagęodzagadnieńnajważniejszych.
Dlategonależygotraktowaćjakonarzędziepomocnicze,inspiracjęlub
potwierdzenieprawd,dlaktórychbardziejadekwatnyjestjęzyksztuki.
Bohateruważawięcpoezjęzasposóbmówieniaoświecieidoświad-
czaniarzeczywistościconajmniejrównieważnyjakdyskursnaukowy
iuzupełniającygo,awłaściwienawetgoprzerastający–przyrodoznawcy
bowiemzaprecyzjęnarzędzipłacąnadmiernymskomplikowaniemiza-
wężeniemobrazurzeczywistości,coniepozwalajejwpełniwyjaśnić.Co
więcej,wmówieniuotym,conajistotniejszeinajdonioślejsze,oNiewy-
rażalnym,owielelepiejniżlogicznerozumowaniesprawdzasiępoezja.
Toonamożeobjąćwszystko–zarównowdoświadczeniuiodkrywa-
niu,jakipróbieopisu.Choćstwierdzeniefiwszystkojestpoezja”dotyczy
przedewszystkimpostawyżyciowejibezpośredniejrelacjizeświatem
orazsposobuuprawianiatwórczościartystycznej,pozwalarównieżwy-
braćwłaściwyjęzykwypowiedzi,którynarzucazresztąsposóbpostrzegania
ipoznawania.
WopisieNiewyrażalnegolepiejwięcodwoływaćsiędoekspresjireli-
gijnejiartystycznej,częstozresztąpowiązanychzesobą.Pozwalająone
23
mówiącemupełniej,trafniejibardziejbezpośrednioopisaćniewyrażal-
nesacrumorazdoświadczaćgo.DlategowtekstachStachuryistotnąrolę
odgrywapoetykazaprzeczeń;wypełniająjeparadoksy,żywesymbole,
litanijnepowtórzeniaorazparalelizmyirefreny,stającesięzaklęciamiczy
modlitwami.Twórczośćpoetywpisujesiętymsamymwstaretradycje
europejskiejidalekowschodniejteologiiapofatycznejorazekspresjimi-
stycznej.Tojednazlicznychliterackichkonstatacjiniewystarczalności
23Zob.tomLiteraturawobecniewyrażalnego,red.W.Bolecki,E.Kuźma,Warszawa1998.
