Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
ALINAKWIATKOWSKA
zalecałnp.RolandBarthes,1964).Pojawiasiętucharakterystyczna
terminologia–takiewyrażeniajakskładniaobrazu,tekstwizualny,
czytanieobrazu;jednazautorek(Saint-Martin1990)używanawet
konsekwentniewyrażeniawizualnymówca[visualspeaker].Próbyte
podejmowanopoczęścizewzględówpraktycznych:aparatopisowy
językoznawstwastrukturalistycznegowydajesięprosty,regularny
idlategołatwywużyciujakomodeldlaopisuinnychsystemów
znaków.Pozwalałoteżjednaknatozakorzenionewnaszejkulturze
przekonanie,że„uduchowione”słowonależydarzyćwiększymsza-
cunkiemniżbardziej„przyziemny”obraz(podobnelekceważenie
przekazuwizualnegojestwidocznedzisiajwpogardliwymtrakto-
waniutzw.„kulturyobrazkowej”).Przyjmowanowięcniepisane
założenie,żetojęzykjestformąwyższą–wzorcem,doktóregoobraz
maaspirować.Częstodochodzonojednakdowniosku(tymszybciej,
imbardziejnieudawałosięwspomnianewyżejprzedsięwzięcie–
próbastworzeniajęzykowegomodeluopisuprzedstawieńwizualnych),
żeobrazowidalekodotegoideału–jestwporównaniuzjęzykiem
niedoskonały.Niewątpliwiesprawępogarszałatudodatkowoforma-
listycznawizjajęzykajakopewnegosystemualgorytmów,rządzonego
przezścisłeregułylogiki.
Językoznawstwokognitywnezakwestionowałotensposóbmyśle-
nia,wskazując,żejęzyk–twórraczejorganicznyniżlogiczny–jest
produktemiodzwierciedleniempercepcjizmysłowej,wktórejzde-
cydowaniedominujepostrzeganiewzrokowe.Przekazywizualne,
bliższedoświadczeniuwzrokowemu,sąwięcbardziejelementarneniż
tworywerbalne,realizowanejużwinnymmedium.Jestpewnym
paradoksem,żekognitywiściniepróbowalidotychczasprzeprowadzić
systematycznegoporównaniamiędzytymidwiemaformamirepre-
zentacji.Jednakskupiającsięnabadaniachnadjęzykiem,podkre-
ślająswezainteresowaniemechanizmamipostrzegania,szczególnie
postrzeganiaprzestrzeni,kształtującegonaszeschematypojęciowe.
Wskazująteż,żeobiektyirelacjeprzestrzennesąpodstawowym
punktemodniesieniaprzytworzeniumetaforpojęciowych,umożliwia-
jącychnammyślenie,awkonsekwencjimówienie,obytachabstrak-
cyjnych(LakoffiJohnson1980).
Choćbadaczetejorientacjiuznają,żejęzykoznawcępowinny
interesowaćprzedewszystkimprocesyistrukturymyślowekryjące
sięzanasząaktywnościąwerbalną,wzasadziezgadzająsięzpo-
glądempsychologówpercepcji,żemyśleniezaczynasięjużna
poziomiewidzenia.Jaktwierdziłjużbowiemnp.RudolfArnheim
wswejksiążceMyśleniewzrokowe(1969),okointerpretujeświat
inteligentnie,współdziałajączumysłemworganizacjiogromnych
