Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Postrzeganie,obraz,język–okiemkognitywisty
13
??Podświątyniąznajdujesięgóra.Zdaniate,oczywiściepoprawne
gramatyczniewtradycyjnymrozumieniu,sąniemożliwe,ponieważ
zaprzeczająprawompercepcjiwzrokowej:jakpisalijużpsychologowie
zeszkołyGestalt,większyzdwóchobiektówpostrzegamyzawszejako
punktodniesienia,tłodlamniejszego–lokalizujemywięcdrzewo
wobecświątyni,świątynięwobecgóry,lecznieodwrotnie.
Zwracauwagęzainteresowaniekognitywistówikonicznością
języka,wcześniejprawiezupełnieignorowaną.Istniejejużwiele
opracowańnatentemat(np.Haiman1985);tuchciałabymtylko
wspomnieć,żeniektórematerialneaspektyprzekazuwerbalnego,jak
np.wielkośćkodu,bliskośćelementów,orazichkolejność,niosąze
sobąpodobnetreścipojęciowe,jakwprzypadkurealizacjiwizualnych.
Niektóredziełaplastyczneuderzająnp.swąskalą.Ichduży
rozmiarodzwierciedlaczęstowagępodejmowanegotematu,którymsą
tzw.„wielkiewydarzenia”historyczne,czyscenyreligijne.Wielki
formatprzekazuwizualnegowiążesięteżczęstozjegodużym
ładunkiememocjonalnym.Takizwiązekmożnazaobserwowaćnawet
wprzypadkupłócienabstrakcyjnych:siłaoddziaływaniaplamy
barwnejzwiększasięwprostproporcjonalniedojejwielkości.Zkolei
wpracachartystówpopmamydoczynieniazeswoistąhiperbolą.
KapselzbutelkiPepsi-ColinamalowanyprzezAndy'egoWarholama
średnicępowyżejmetra,ainnyjegoobrazprzedstawiapuszkęzupy
Campbell
dwuipółmetrowej
wysokości.
Przedmioty
w
obrazach
Warholasąteżczęstomultiplikowane.Owamonumentalizacja
przedmiotów,nawettaktrywialnych,sprawia,żeszukamywnich
dodatkowegoznaczeniaigłębi.Faktytesądoskonaleznanetwórcom
reklamipropagandystomwszelkichorientacji.
Wjęzyku,wzgodzieztymisamymimetaforamipojęciowymi
WIĘCEJFORMYTOWIĘCEJTREŚCIiDUŻETOWAŻNE,ob-
szernośćwypowiedzi,powtórzenia,reduplikacja,równieżniosąze
sobądodatkoweznaczenia:sugerująnietylkomnogośćprzedmiotów,
czydłuższyczastrwaniaakcji,aletakżewiększąwagęwydarzenia
iemocjonalnezaangażowaniemówiącego.Ważkiewydarzeniasąopie-
wanewliteraturzenaogółwopasłychtomachlubdługichpoematach
epickich,adrobnespostrzeżeniawkrótkichformach,np.haiku.
Innyrodzajikonicznościprzejawiasięwjęzykutendencjądo
umieszczaniawpobliżusiebieelementówzwiązanychzesobąpo-
jęciowolubsemantycznie.Przymiotnikiumieszczanesąwięcprzy
rzeczowniku,ponieważoznaczająpostrzeganyatrybutprzedmiotu,
przyczymwyrazyoznaczającebardziejtrwałeatrybutyznajdująsię
bliżejrzeczownika(małyczarnykotekpozostanieczarny,lecznie-
wykluczone,żeurośnie).Związekmiędzyprzedmiotemajegoatry-
