Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TOMASZKEMPA
turyruskiej,którejrdzeństanowiłoprawosławie.Zanimjeszczepod-
pisanounięwKrewiewładcyLitwy,choćsamipozostawalipoganami,
prowadzilipolitykęwyznaniowątolerancyjnąwstosunkudoswo-
ichpoddanych,wśródktórychprzeważaliprawosławni.Przejawem
tejpolitykibyłatroskawielkichksiążątlitewskich-widocznajużna
początkuXIVwieku-oustanowienieodrębnychstrukturcerkiew-
nychnaziemiachLitwy,choćwzabiegachtychniemałąrolęodgrywał
czynnikpolityczny,główniezaśrywalizacjazodgrywającącorazważ-
niejsząrolęMoskwą(szczególnieodczasówIwanaKality,panującego
wlatach1325-1340).
ChrystianizacjaLitwywobrządkułacińskim,będącaskutkiem
uniiwKrewie,niemogłanieuwzględniaćsilnegoczynnikaprawo-
sławnegowpaństwielitewskim.Dlategoniebyłomowyonarzuca-
niusiłąpoddanymzmianywyznaniazprawosławnegonakatolickie
przezlitewskichwładców.NiemniejpierwszeprzywilejeWładysława
Jagiełły,wystawionepouniikrewskiejdlaKościołakatolickiegona
Litwieilitewskichbojarów(katolików),wyraźnieuprzywilejowały
katolicyzmwpaństwielitewskim2imiałynaceluzapewnienienowemu
Kościołowiszybkiegowzrostuliczbywiernych,szczególniewgronie
elitypaństwowej.Tozadanierzeczywiściewjakimśstopniuspełniły,
aleprzedewszystkimwodniesieniudopogańskiejczęścimieszkań-
cówWielkiegoKsięstwaLitewskiego.Przyjęciekatolicyzmuprzezpra-
wosławnychmieszkańcówLitwybyłowtamtymokresierzadkością
idotyczyłojedynieniektórychbojarów,możeteżniewielkiejczęści
elitmiejskich,jednaknieobjęłoraczejmiastleżącychnawschodzie
państwa.Problemtenwymagadalszychbadań.Przypomniećnależy,
żewPolscejużwcześniej-wokresierozbiciadzielnicowego(głównie
wXIIIw.)-Kościółrzymskiotrzymałdalekoidąceprzywileje,zapew-
niającemuimmunitetsądowyiekonomicznyorazdefactouprzywile-
jowanąpozycjęwpaństwiewśródinnychwyznań3.
2Przywilejz22.02.1387r.,Kodeksdyplomatycznykatedryidiecezjiwileń-
skiej,t.1,cz.1,red.J.Fijałek,W
.Semkowicz,WydawnictwaKomisjiHistorycznej
PAU:Kraków1932,nr6,s.13-15.
3HistoriaKościoławPolsce,red.B.Kumor,Z.Obertyński,t.1,cz.1,Palloti-
num:Poznań-Warszawa1974,s.129-130.
~18~