Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozwójrosyjskiejlit
23
Wówczesnychutworachotematycewojennejpoziomschematyzacjiboha-
terówporównaćmożnazmetodąkontrastustosowanąwplakaciepropagando-
wym.Plakatsowieckibyłchętniewykorzystywanymnarzędziempropagandy
głoszącejwalkęzwszelkimiprzeciwnikamiZSRS.Czasymobilizacjiwwielkiej
wojnieojczyźnianejzaowocowałyprzedstawieniamigraficznymiwzorcowych,
pięknychimłodychżołnierzy-bohaterów18.Natomiastwplakaciepowojennym
pozycjęnajgorszegowroga,jakimdlaZwiązkuSowieckiegobyływcześniejNiemcy
hitlerowskie,zajęłyStanyZjednoczone.Wówczasjednymzbardziejnośnychele-
mentówkonstrukcjiobrazustałosięostreskontrastowaniesowieckiegobohatera
pozytywnegozkosmopolitycznymświatemzewnętrznym,częstozwykorzysta-
niempoetykikarykaturyigroteski.Antyamerykanizm,zapoczątkowanywokresie
zimnejwojny,stałsięinspirującymtematemdlaplakatówpropagandowych.
Coistotne,jaktwierdziSiergoGrigorian,nieutraciłyoneswojejsiłyprzekazu
takżeiwRosjiwspółczesnej,aporuszanaprzeznietematykanależydobardziej
aktualnychwrosyjskiejkulturzeipolitycewiekuXXiXXI19.
Idealnywzałożeniuartystycznymżołnierzwrzeczysamejniewielemiał
wspólnegozistotąrealną.Sprawiałwrażenie,zwłaszczazdzisiejszegopunktu
widzenia,maskiikarykatury.Wtakimsposobieobrazowanianiemiałzastoso-
waniapsychologizm
20
,cotrwałodoprzełomulat50.i60.,jakzaznaczaAlicja
Wołodźko
21
,ażdomomentuprzewartościowaniapojęciaprawdyartystycznejpo
XXZjeździeKPZR.Dopierowówczaswprowadzonopostulatrealizmupolegającego
napogłębionejpsychologicznejobserwacjiświataorazukazywaniukonfliktów
wewnętrznych.Wyjątekstanowiłaopublikowanaw1946rokupowieśćWiktora
NiekrasowaWokopachStalingradu(ВокопахСталинграда),którafaktycznie
18
Zob.А.fl.Шклярук,НашаПобеда.ПлакатыВеликойОтечественнойвойны1941-
-1945годов,Москва2010.
19
Zob.С.Григорян,СоветскийантиамериканскийплакатизколлекцииСергоГригоряна.
Sovietanti-Americanposters.FromtheSergoGrigoriancollection,Москва2011,[on-line:]
www.plakat.ru/anti-americanism/index.html–20XI2011;zob.takżeА.Шклярук,Мы
требуеммира!Плакатыхолоднойвойны,Москва2009.
20
Elementypsychologizmuprzebłyskiwaływkrótkichformachprozatorskichotematyce
wojennej–jakoprzykładmogąposłużyćmiędzyinnymitakieutwory:Towarzyszepodróży
(Спутники,1940)WieryPanowejorazDwajwstepie(Двоевстепи,1948)Emmanuila
Kazakiewicza.Wliteraturzeoficjalnejpsychologizmbyłredukowany,natomiastanaliza
psychologicznaznalazłaszerokiezastosowaniewutworachwydawanychwsamizdacie
itamizdacie.
21Zob.A.Wołodźko,Motywdezerterawliteraturzeradzieckiejowielkiejwojnienarodowej
(ewolucjapostaci),[w:]PostaćwliteraturzerosyjskiejXXwieku(analizyiprzekroje),red.
S.Poręba,Katowice1983,s.131-132.PraceNaukoweUŚwKatowicach,nr576.Autorka
przedstawiaewolucjępostacidezerterawliteraturzeradzieckiejnaprzestrzeniXXw.,od
stereotypowego,uproszczonegowizerunkuzdrajcyażdopogłębionej,wielowarstwowej
analizypsychologicznejczłowiekazdeterminowanegoprzezlos,czynnikibiologiczneoraz
społeczne.Zob.ibidem,s.131-139.
