Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rys.I-2.3.Schematbudowykomórkibakteryjnej:1–ścianakomórkowa,2–błonacytoplazmatyczna,3–cytoplazma,
4–fimbrie,5–nukleoid,6–rzęska,7–mezosom,8–ziarnaglikogenu,9–ziarnawolutyny,10–rybosomy,11–otocz-
ka,12–śluzpowierzchniowy,13–kroplelipidów
gicznych(rybosomyimezosomy).Niektórekomórkibakteriimogąrównieżmiećrzęs-
ki,otoczkiorazgromadzićmateriałzapasowywpostacizwiązkóworganicznychinieor-
ganicznych.Wkomórkachprokariotycznychwystępujądwieróżniącesięmorfologicz-
nieifizjologicznieosłony:wewnętrzna,tj.błonacytoplazmatyczna,izewnętrzna,sta-
nowiącaścianękomórkową.
2.2.1.Ścianakomórkowa
Ścianakomórkowajestzewnętrznąosłonąkomórkiistrefąjejkontaktuześrodowis-
kiem,nadajeponadtokomórcecharakterystycznykształt.Stanowitakżebarierę
chroniącąprzedczynnikamifizycznymiichemicznymiśrodowiska,jakrównieżprzed
innymimikroorganizmami.Chronikomórkębakteryjnąprzedskutkamizmianciśnie-
niaosmotycznegośrodowiska,działaniadetergentóworazuszkodzeniamimechanicz-
nymi.Ścianakomórkowabakteriijestcałkowicieprzepuszczalnadlasoliiwieluinnych
substancjidrobnocząsteczkowych.Występujeonauwszystkichbakterii;jedyniemiko-
plazmy(Mycoplasmatales)niemająścianykomórkowejiniesązdolnedożyciapoza
organizmemgospodarza.Ścianakomórkowawrazzbłonącytoplazmatycznąstanowi
około25%s.m.komórkiijestjednąznajbardziejzłożonychpodwzględembudowy
chemicznejistrukturyczęściąkomórekprokariotycznych.Przestrzeńprzylegającabez-
pośredniodobłonycytoplazmatycznejzwanajestprzestrzeniąperyplazmatycznąima
konsystencjężelu.
Różnicewmorfologiiścianyubakteriigramdodatnichigramujemnychdotyczą
zarównoskładuchemicznego,jakibudowyprzestrzennej(rys.I-2.4).Ścianakomór-
kowajestzbudowanazheteropolimerówwspólnychdlabakteriigramdodatnichigram-
ujemnych,aponadtozawieraskładnikispecyficznedlajednejztychgrup.
Charakterystycznymskładnikiemścianykomórkowejbakteriiwłaściwychjestpoli-
mer–peptydoglikan(PG)(syn.mureina),którystanowiszkieletpodporowyściany.
Ztąpodstawowąstrukturąpołączonesąinnezwiązki,takiejaklipoproteiny,lipopoli-
sacharydyibiałka.Bakteriegramdodatnieigramujemneróżniąsięzarównobudową
szkieletupeptydoglikanowego,jakiwystępowaniemdodatkowychzwiązkówwścianie.
Komórkibakteriigramujemnychzawierająodjednejdotrzechwarstwpeptydoglikanu
ogrubości2–3nm(Escherichiacoli),costanowido10%s.m.ścianykomórkowej.
22
