Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wyróżniasiędwagłównerodzajewektorówwirusowych–wektoryrekombinowa-
neorazwektorydefektywne,zwanerównieżamplikonami.Wektoryrekombinowane
sąodpowiedniozmodyfikowanymiwirusami.Wprowadzenieobcegogenudowektora
rekombinowanegonastępuje,wwynikurekombinacjihomologicznej,wmiejscegenów
wirusowychniezbędnychdojegoreplikacji.Takzmodyfikowanywirustracizdolność
samodzielnegonamnażaniaipowielasięjedyniewzmodyfikowanychkomórkach,któ-
rezawierająiwyrażajągenyusuniętezgenomuwirusa.Natomiastwwektorachdefe-
ktywnychbrakgenówwirusowych,asąjedyniecharakterystycznedlawirusówsekwen-
cjeumożliwiającepakowanieDNAdokapsydu.Replikacjatychwektorówzachodzi
wobecnościwirusapomocniczego(ang.helpervirus).
Równieżwśródwektorówpochodzącychodfagówwyróżniasięichdwarodzaje–
wektorytypureplacement(ang.replacement–zastąpienie)iwektoryinsercyjne.
Wwektorachtypureplacementmożebyćusuniętedo30%genomufaga,zregionu
obejmującegogenycyklulitycznego.NaichmiejscewstawianyjestobcyDNAowiel-
kościod9do25tys.pz.Długośćwprowadzanejsekwencjijestograniczonawielkością
główkifagainiepowinnaprzekraczać105%genomufaga.Wodróżnieniuodtychwe-
ktorów,wektoryinsercyjnezawierająjedyniedrobnemodyfikacjegenomufaga,np.
znoszącejegozjadliwość,aklonowanyfragmentDNAniemożeprzekroczyćdługości
8tys.pz.Wszystkiewykorzystywanewektorywirusowesąstaleulepszaneiwybórktó-
regokolwiekznichzależyodceluprzeprowadzanegodoświadczenia,odwłaściwości
biologicznychdanegowektoraorazrodzajukomórek,doktórychgenybędąwprowa-
dzane.
Wektorypochodnebakteriofagów
Najbardziejznanymiwektoramifagowymisąpochodnefagalambda(l).Bakteriofag
tenmazdolnośćintegracjizchromosomemgospodarzaimożepozostawaćznim
związanyprzezdługiokres,niepowodującefektówubocznych.Mimotofaglniemoże
byćwykorzystywanyjakowektor,zewzględunaobecnewjegogenomielicznemiejsca
rozpoznawaneprzezendonukleazyrestrykcyjne.Zaletąwektorówpochodnychfagal
jestmożliwośćwprowadzeniadokomórekbakteryjnychfragmentówDNAodługości
do25tys.pz.Dotakichwektorównależąnp.wektoryzwanefagamiCharon,różniące
sięmiędzysobąliczbąmiejscrozpoznawanychprzezenzymyrestrykcyjne.
Równieżinnewektoryniewirusowezawierajączęstoelementypochodzeniawiru-
sowego,tj.promotoryfagowe(np.zfagówT3,T7)czysekwencjecos(ang.cohesivesi-
te–lepkiekońce).Sekwencjecossącharakterystycznedlawielufagów,wtymfagal.
Występująnaobukońcachliniowegogenomufagowegoisąrozpoznawaneprzez
mechanizmpakującyfaga.Ichobecnośćjestniezbędnymelementemzajściaprocesu
pakowaniaDNAwgłówkifagowe.Wprowadzenietakichsekwencjidowektoranio-
sącegoobcygenrównieżskutkujezapakowaniemgodokapsydu.Wtymprzypadku
pakowaniewymagatakżeukładudwóchsekwencjicosoddzielonychodsiebiewprowa-
dzanymtransgenem.Niewirusowewektorywykorzystującefagowesekwencjecossą
nazywanekosmidami.
5
