Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
mieszczonejwpolskojęzycznejWikipedii,symbiozato„zjawiskościsłegowspółży-
ciaprzynajmniejdwóchgatunkóworganizmów,któreprzynosikorzyśćkażdejze
stron[…]lubjednej,adrugiejnieszkodzi”(https://pl.wikipedia.org/wiki/Symbioza).
Długotrwałeinterakcjepomiędzyorganizmamiżywymiodgrywająpodstawo-
wąrolęwewolucjiifunkcjonowaniubiosfery.Wszystkieistotywytwarzająliczne
układymiędzygatunkoweodmomentunarodzindokońcaswojegożycia,które
czasamisątrudnedozaobserwowaniaiklasyfikacji.Dookreśleniaróżnychform
oddziaływańmiędzyorganizmamiużywasięwieluterminów,jednaknajczęściej
stosowaneto:komensalizm,foreza,mutualizmipasożytnictwo.
Spośródwielutypówheterogenicznychasocjacjitermin„pasożytnictwo”jest
prawdopodobnienajbardziejskomplikowanydookreślenia.Jesttowdużejmierze
spowodowanebrakiemrozpoznania,żemaontylkoznaczeniewzględne(Smyth
1994).Obiektywnepodejściedodefinicjipasożytnictwakomplikujerównieżtra-
dycyjneantropocentryczneprzekonanie,żepasożytzawszepowodujeszkodę.
DefinicjaCroftona(1971)przewidywałazmianękoncepcjiszkodliwościpasożyta
zobligatoryjnejnapotencjalną(pasożytjestwstaniezabićżywicielazależnieod
występowaniainnychczynników).Zarównowtymprzypadku,jakiwpóźniejszych
definicjachakcentnaszkodliwycharakterpasożytniczychasocjacjizostałzłago-
dzonybiologicznympodejściemdocharakterystykizjawiska.Jednakwwielupod-
ręcznikachzzakresuparazytologiistosowanejkoncepcjaobligatoryjnejszkodliwo-
ścipasożytajestnadalrozpatrywanajakopodstawowa.Przykłademjestchociażby
definicjaJohannesaEckerta(2007,s.443),wedługktórejpasożytto„organizm,
któryżyjewbliższymlubdalszymzwiązkuzorganizmeminnegogatunku(żywi-
ciela),pobieraodniegopożywienieijestchorobotwórczydlażywiciela,pomimo
żetacechaniezawszejestwidoczna”.
Wynikiekologicznychbadańzwiązkówpomiędzypasożytamiaichżywiciela-
mizostaływykorzystanewdefinicjipasożytnictwasformułowanejprzezDogiela
(1947),nazywającejpasożytyorganizmami,którewykorzystujążywicielajakoźró-
dłopokarmuiśrodowiskożyciaorazprzenoszączęściowolubcałkowicienaniego
obowiązekregulacjiinterakcjiześrodowiskiemzewnętrznym.Ekologicznepodej-
ściedofenomenupasożytnictwa,traktowanegojakojedenzwieluszerokichiczę-
stopokrywającychsięzwiązkówsymbiotycznych,znalazłomiejscewopracowaniu
Bushaiwspółautorów(2001).Ichsposóbpatrzenianapasożytnictwoopierałsię
początkowonazwiązkachtroficznych,następniena„szkodliwości”,aostatecznie
naliczbiezaangażowanychżywicieli.Przyjętozałożenie,żesymbiozaoznaczapo
prostuorganizmyżyjącerazem.Napodstawietakszerokiejdefinicjidokonanoroz-
działufunkcjonalnegopojęciasymbiozy,przyczymcelowoniebranopoduwagę
10
