Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
skalę,taformaturystykipojawiłasiędopierowczasachnowożytnych,arozwinęła
wostatnichdwóchwiekach.
Wokresieśredniowieczazapewnenajważniejszymczynnikiemgenerującymwy-
prawymilitarne,któremożnabyuznaćzapodróżeturystyczne,byłyturniejerycerskie46.
Oileichwidzowiewwiększościpochodzilizmiejscaodbywaniasię,otyleaktywni
uczestnicy(rycerzeiichsłużba)przemierzalinierzadkoznaczneprzestrzeniedlawzię-
ciaudziałuwprestiżowychturniejach.Stosującdzisiejszemiaryikryteria,należałoby
tychznich,dlaktórychgłównymmotywemniebyłozdobyciematerialnejnagrody
(rodzajwynagrodzenia),uznaćzaaktywnychturystówkulturowo-militarnych.
WprogramieGrandTour,wielkiejkulturowejpodróżyangielskicharystokratów
XVIIiXVIIIw.,częstoznajdowałysięm.in.twierdzepołożonenatereniepółnoc-
nychiśrodkowychWłoch47.Stałym,awpierwszymokresienawetdominującymele-
mentemromantycznychwyprawprzedstawicielizamożnegoniemieckiegomiesz-
czaństwa,podejmowanychwIIpołowieXVIIIiwXIXw.m.in.wokoliceŚrodko-
wegoRenu,byłyruinyśredniowiecznychzamkówobronnychlubocalałedoowych
czasówbudowletegorodzaju48.Zapewneidączaprzykłademswoichstarszychkrew-
nych,jedenztakichzamkówmłodziprzedstawicieleniemieckiejinteligencji(zudzia-
łempolskichemigrantówiFrancuzów)wybraliwmaju1832r.namiejscepolitycznej
manifestacjiodalekosięgającychskutkach,uważanejzapoczątekliberalnejniemiec-
kiejtradycjipolitycznej—tzw.HambacherFest49.
TurystykapólbitewnychwnowoczesnejEuropienarodziłasięniemaljednocze-
śniewAnglii,NiemczechiUSA.JużwIpołowieXIXw.weteranibrytyjscyodwie-
dzalipolebitwypodWaterloopodBrukselą,gdzieangielsko-pruskaarmiapokonała
w1815r.Napoleona,aw1854r.pojawiłysiępierwszegrupywycieczkowenatym
placuboju50.Miejsceto,któredokońcaXXw.pozostałonajpopularniejszymcelem
wycieczekwBelgii,możebyćztegopowoduuznanezadowódznacznegoitrwałego
potencjałuhistorycznejturystykimilitarnej.
Wdniu21lipca1861r.,napoczątkuamerykańskiejwojnysecesyjnej,setkiwy-
cieczkowiczówzWaszyngtonuwybrałyjakoatrakcjęwakacyjnegopiknikuoglądanie
bitwypodBullRun51,którawbrewoczekiwaniomłatwegozwycięstwai—naoczach
przerażonych„turystów”—przekształciłasięwklęskęunionistówimasakręniespo-
46D.Crouch,TheTournament:Sport,CelebrityandSociety,Bloomsbury,London2005,s.8-9.
47Tamże,s.286.
48A.MikosvonRohrscheidt,Turystykakulturowa…,jw.,s.43.
49HambacherFest—demonstracja,któraodbyłasięwdniach27-30maja1832r.izgromadziła
ponad30tys.obywateliróżnychstanównazamkuwmiejscowościHambachkołoNeustadta.d.Weinstr
wNiemczech(Nadrenia-Palatynat)narzeczzjednoczonychiwolnychNiemiecoraznaznaksolidarności
zpolskimiemigrantamipoPowstaniuListopadowym.Obecniejestsymbolemdemokracjiniemieckiej.
50RozwójpolabitewnegowWaterloodoroliturystycznejatrakcjimożebyćklasycznymprzykła-
demnarodziniprzemianwturystycemilitarnej,atakżejejstopniowegoumasowienia—zob.A.Seaton,
WarandThanatourism:Waterloo1815-1914,„AnnalsofTourismResearch”1999,Vol.26,No1.
51W.Davis,BattleatBullRun,LouisianaStateUniversityPress,BatonRouge,Louisiana1977,
s.110-111.
28
