Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Muszelkiinakrętki
(trzebaodkręcaćbutelki,boinaczejeksplodująpodczaszgniatania).
Możedopłacajądotegobanki?Możenzieloni”?
Opowieściwyjaśniającychkrążenienakrętek(korzystajączjęzyka
psychoanalizy,nazwaćjemożnanracjonalizacjami”21)byłonaprawdę
dużo.WspólniezPawłemDobrosielskim,współpracownikiemzInsty-
tutuKulturyPolskiej(UniwersytetWarszawski),podjęliśmypróbęich
zbadaniaiskatalogowaniategozjawiska,napodstawieczegopowstał
najpierwtekstpublicystyczny,anastępnieartykułnaukowy22.Ana-
lizaczęstościwystępowaniaposzczególnychracjonalizacjipokazuje
wyraźnie,żewiększośćznichjestkopiowanaiwklejana,przezco
funkcjonujewzamkniętymobieguiobrastawcorazdziwaczniejsze
szczegóły.
Tegorodzajukrążenieopowieścistanowiwyjątkowointeresują-
cy,leczrzadkopodejmowanyprzedmiotbadań.Jeśliwjakiejśspra-
wiefunkcjonuje-dajmynato-dziesięćrównierozpowszechnionych,
wzajemniesprzecznychwyjaśnień,to-wmyślnieubłaganychpraw
matematykiiniecouproszczonejlogiki-10%wypowiadającychsię
nmówiprawdę”
,natomiastpozostałe90%,mówiącdosadnie,opowiada
bzdury.
Różnesytuacjespołecznecharakteryzująsięróżnymiobiegamiin-
formacji.Jeślinaprzykładwnaucefunkcjonujedziesięćróżnychhi-
potezwyjaśniającychdanezjawisko,tonaukowiecprzedstawiający
swojąinterpretacjępopierająwynikamieksperymentuiobliczeniami
lubprzynajmniejbroniswegozdaniazapomocąprzypisów,awięcpo-
wołującsięnaautorytet.Wramachtegoniecoidealistycznegomodelu
uczonypotrafiwięcnietylkopowiedzieć,jakjest,lecztakżewskazać,
skądpochodziprzyjmowaneprzezniegowyjaśnienie.
