Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Mitwnaukachhumanistycznych
19
filozoficznegokalendarza”
52
,dającpoczątekprocesowi,któryTheodoreZiol-
kowskiokreślimianemnproletaryzowaniePrometeusza”(theproletarianization
ofPrometheus)
53
.To,coHegelinterpretowałjakotragedięrozdzieleniadwóch
bóstw,PrometeuszaiZeusa(uwieńczonąpojednaniemwzaginionejczęścitrylogii
Ajschylosa),schodziłouMarksanadalszyplan,zastąpioneprzeznowąkoncepcję
stworzenia,nieobecnąugreckichmitografów.
WdrugiejpołowieXIXwiekuistniałydwieszkołybadaniamitu.Pierwsza,
językoznawcza,zwanateżnaturalistyczną,czerpałazkoncepcjiJakobaGrimma
ijegoMitologiiniemieckiej(DeutscheMythologie).JejtwórcąbyłMaxMüller,który
opracowałlingwistycznąkoncepcjępowstawaniamitówwwynikunchorobyjęzy-
ka”
.WedługMülleraczłowiekpierwotnyokreślałznaczenierzeczyabstrakcyjnych
poprzezkonkretnecechy,awwynikuichzatarcia,gdysensuległzaciemnieniu,
powstawałmit
54
.ByłatokoncepcjazupełnieodmiennaodstworzonejprzezVico,
któryuznawałpierwszeństwomituprzedjęzykiem.Müllerinterpretowałtreść
mitówzgodniezsymbolikąsolarną:mitycznibogowiebylisymbolamicyklów
przyrody.Podobniezresztątraktowalimityinniprzedstawicieleszkołynatura-
listycznej,jaknaprzykładAdalbertKuhnczyFriedrichL.W.Schwarz,ztymżeci
ostatniwyobrażeniabogówrozszerzalidouogólnionegowyobrażeniazjawisk
meteorologicznych
55
.Celemszkołynaturalistycznejbyłoodtworzeniemitologiipra-
indoeuropejskiejzapomocąetymologiiporównawczejjęzykówindoeuropejskich.
AleksanderPotiebnia,wedługktóregomitjestświadomymaktemmyśliwy-
rażanympoprzezobrazsłowny,czerpiączdoświadczeńmitologicznejszkoły
MaxaMüllera,podkreślał,żejęzykjestgłównyminajbardziejpierwotnymna-
rzędziemmitologii.Ztymżepierwotnie,wedługniego,wjęzykuniedominowały
abstrakcyjne,alekonkretneznaczenia,obokktórychwystępowałyznaczenia
metaforyczne.Gdyczłowiekzapomniałopierwotnejmetaforyczności,zaczął
tworzyćmity,którepowstawałynaskutekzapomnieniapoczątkowegoznacze-
nia.RosyjskiuczonypowoływałsięzatemnadefinicjęMaxaMülleraujmującego
mitwformęswoistejjęzykowejchoroby56.Potiebniazauważyłrównież,żeobraz
zmieniato,coskomplikowaneitrudnouchwytne,wbliskieiprostedozrozumie-
52
Angielskawersjabrzmi:nPrometheusisthemosteminentsaintandmartyrinthephi-
losophicalcalendar”
.Por
.wstępdotekstu:K.Marx,TheDifferencebetweentheDemocritean
andEpicureanPhilosophyofNature,[w:]tenże,F
.Engels,CollectedWorks,vol.1,Progress
Publishers,Moscow1902,[on-line]http://www.marxists.org/archive/marx/works/1841/
dr-theses/index.htm-9IX2009.
53
Por
.T
.Ziolkowski,TheSinofKnowledge.AncientThemesandModernVariations,Prince-
tonUniversityPress,Princeton2000,s.111.
54
M.Müller,ComparativeMythology.AnEssay,KessingerPublishing,NewYork2003,
s.91-93.
55
Por.M.E.Kornemann,VomAstralmythoszumRoman.GestaltundVerwandlungdesMotivs
imWerkEduardStuckens,Galda&Wilch,Berlin1998,s.156-159.
56
Por.А.Потебня,dz.cyt.,s.249-252,
