Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
ModelocenyakademickichrepozytoriówinstytucjonalnychwPolsce...
A.Adamiec
(tekstupublicznionowroku2002),BethesdaStatementonOpenAccessPublishing
(2003)orazBerlinDeclarationonOpenAccesstoKnowledgeintheSciencesand
Humanities(2003).
Jakjużwspomnianowewstępie,istniejekilkawariantówotwartegodostępum.in.
wzależnościodpraw,naktórychudostępnionotreści,czysposobuichdystrybuowania.
TwórcyBudapestOpenAccessInitiative(BOAI,BudapesztańskiejInicjatywyWol-
negoDostępu),jednejzpierwszychdeklaracjiruchunarzeczotwartości,azarazem
pierwszej,którazaproponowaładefinicjęotwartegodostępu,zalecilidwauzupełnia-
jącesiękanałyudostępnianiapracnaukowych:samoarchiwizacjęwotwartycharchi-
wach(zielonadrogaotwartegodostępu)orazpublikacjęwotwartychczasopismach
(złotadrogaotwartegodostępu),aletakżezachęcilidoeksperymentowaniaznowymi
sposobamiosiągnięciacelu,którymjestotwartydostępdorecenzowanychtreści
(zob.Budapest…,2002).Dziesięćlatpóźniej,zokazjirocznicyBOAI,potwierdzono
jejwytyczneorazzaangażowaniewotwieranienauki,atakżesformułowanoszczegó-
łowerekomendacjenakolejnedziesięciolecie,wtymrozwójinfrastrukturyrepozyto-
riów(zob.Budapest…,2012).Zaakcentowaniekoniecznoścideponowaniapublikacji
naukowychwotwartychrepozytoriach,wszczególnościzaleceniezagwarantowania
tegosposobuudostępnianiawpolitykachinstytucjonalnych,świadczyoprzykładaniu
wagiprzezrzecznikówopenaccessdozielonejdrogiotwartegodostępu.
Abyusytuowaćrozwójpolskiegoruchuotwartegodostępuwszerszymkon-
tekście,omówionoprzedsięwzięciapodejmowaneprzezinstytucjeiorganizacje
europejskienarzeczotwartegoudostępnianiapublikacjinaukowychwsystemach
repozytoryjnych,przeanalizowanowymaganiainstrumentówfinansowychUnii
Europejskiejwzakresieotwartegodostępudopublikacjipowstałychwramach
badańrealizowanychzichśrodków,atakżeprzedstawionoprojektytakie,jak:
europejskaprzestrzeńbadawcza,platformapolitykinarzeczotwartejnauki,euro-
pejskachmuradlaotwartejnauki.Spośródorganizacji,którychdziałaniamają
zasięgmiędzynarodowy,naszczególnąuwagęzasługująGlobalResearchCouncil
(GRC),skupiającainstytucjefinansującenaukęzcałegoświata,orazzainicjowane
w2018r.przezczęśćjejczłonkówzrzeszeniepodnazwącOAlitionS.Zamie-
rzeniakoalicjantówspisanowdokumencienazwanymPlanemS,którywywiera
realnywpływnapraktykipublikacyjnewEuropieiprzyczyniasiędopowodze-
niawewprowadzaniuotwartościwnauce,takżewpolskichuczelniach.Wtreści
uchwalanychdeklaracjiiwydawanychzaleceńwszczególnościzwróconouwagę
naodniesieniadorepozytoriów.
Rozważaniateniestanowiąszczegółowegoomówieniadziałańinstytucjiiorga-
nizacjieuropejskichnarzeczotwartejnauki,ajedyniezarysowujątłodlawłaści-
wychbadań,którekoncentrująsięnagrunciepraktycznegowykorzystaniasyste-
mówrepozytoryjnychwPolscedootwartegoudostępnianiapublikacjinaukowych
stanowiącychdorobekbadanychśrodowiskakademickich.
