Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Wprowadzeniedotematykiksiążki
Działanianarzeczznaczącegoupowszechnianiazasobówwiedzyiwymiany
informacjizapoczątkowałruchspołecznypodnazwąOpenAccessMovement,
obszernieopisanywliteraturzenietylkozagranicznej,lecztakżepolskiej(zob.
np.Bednarek-Michalska,2017a,s.13-25;Wałek,2013,s.20-55).Odlat90.
XXw.,odkiedystworzonousługęWorldWideWeb(WWW),miałomiejscewiele
wydarzeńpromującychotwartydostępdozasobówcyfrowych,powstałyliczne
zaleceniaideklaracje,zktórychnajczęściejprzywoływanesą:BudapestOpen
AccessInitiative(tekstupublicznionow2002r.),BethesdaStatementonOpen
AccessPublishing(2003)orazBerlinDeclarationonOpenAccesstoKnowledge
intheSciencesandHumanities(2003),zawierającepierwsze,wzajemniesięuzu-
pełniające,koncepcjeotwartegodostępu.
Otwartydostępjestniezbędnymelementemszerszegozjawiskazwanegootwartą
nauką.Opróczotwartegodostępudopublikacji(ang.openaccess)idanychbadaw-
czych(ang.opendata),otwartanaukaobejmujerównieżm.in.otwartemodelepracy
naukowej(badaniaprowadzoneprzynotwartymnotatniku”-ang.opennotebooks),
otwarterecenzje(ang.openpeerreview),oprogramowanieootwartymkodzieźró-
dłowym(ang.opensourcesoftware),naukęobywatelską(ang.citizenscience),
atakżeotwartezasobyedukacyjne(ang.openeducationalresources).
Internetoferujemożliwośćusprawnieniazarównoprocesubadawczego,jakiko-
munikacjinaukowej.Dziękinieustannemurozwojowitechnologiiinformacyjno-
-komunikacyjnych,któryobserwujemyodkilkudziesięciujużlat,szerokiiszybki
dostępdopublikacjiiwynikówpracnaukowychdlawszystkichzainteresowanych
powinienbyćteoretyczniebezproblemowy.Taksięjednakniedzieje.Jakoprzy-
czynytakiegostanurzeczymożnawymienićm.in.niewystarczającąjakośćmetada-
nychopisującychpublikacjeiwynikibadańnaukowychorazprzestarzałeformaty
ichzapisu,utrudniająceużytkownikomwyszukiwanieiwymianęinformacjipomię-
dzysystemami.Barierąjestrównieżczynnikludzki,tuwymienićmożnam.in.roz-
proszeniedziałańnarzeczotwartejnaukiorazniespójnąpolitykęotwartościnauki
naszczeblachcentralnymiinstytucjonalnymczytakżeniechęćnaukowcówdo
otwartegodzieleniasięswoimdorobkiem.UdostępnianiepublikacjiwInternecie
najednejzwolnychlicencjiCreativeCommons(CCBYlubCCBY-SA)jestprzez
częśćśrodowiskaakademickiegopostrzeganajakoprzyzwolenienaprzywłaszcze-
niesobiecudzejwłasnościintelektualnej.
