Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30|AgataSiwiec
brała,wykształciłyjejpostawępatriotycznąwykluczającąobojętnośćnasprawykraju.
WinnymliściedoHannypodkreśliła,żewytrwaletoczytrudnebatalieprzeciwkłam-
stwu,obskurantyzmowiiklerykalizmowijakoplagompolskiegospołeczeństwa4.Jej
zaangażowaniewwydarzeniapolityczne,któremiałymiejscewczasiepierwszejwoj-
nyświatowejiktórympoświęconyjestniniejszyartykuł,uznaćwięcmożnazajeszcze
jedenfrontwalkprowadzonychprzezcałeżycie.
IzabelaMoszczeńska-Rzepecka,ważnapolskanauczycielka,działaczkaoświatowa
ispołeczna,urodziłasięwRzeczycynaKujawachw1864rokuwrodzinieziemiańskiej
otradycjachpatriotycznychiniepodległościowych.JakwspominałaMoszczeńska,jej
ojciecbyłczłowiekiemobowiązkowym,stawiającymnapierwszymmiejscuojczyznę,
nadrugimrodzinę,akorzystaniezżycianaostatnim5.Brałudziałwpowstaniulisto-
padowym,zazaangażowaniewruchyspołeczne1846rokuzostałaresztowanyiosa-
dzonywwięzieniuberlińskim,późniejwłączyłsiędowydarzeńzwiązanychzWio-
snąLudów.Podczaspowstaniastyczniowegoniezaangażowałsięjużwwalkębez-
pośrednio,alewspierałzrywniepodległościowy,dostarczającpowstańcomamunicję
iorganizującnaichrzeczzbiórkipieniędzy.RodziceIzabelipomagalirównieżzbie-
głympowstańcom,zacoojcieczostałaresztowanyprzezRosjaniosadzonynaPawia-
ku.Wdomuuczylidziecihistorii,przekazywaliszacunekdotradycjipowstańczej,dys-
kutowalinatematbieżącychwydarzeń,adorastającąIzabelęwysłalinastępniedore-
alizującejtenmodelwychowaniawarszawskiejpensjiJadwigiSikorskiej.Patriotyzm
przełożonejbyłskupiony,poważny,udzielającysięjejwychowankom,któreuczyłysię
wtensposóbnszukaćoparciawsobie,niepozasobą,wewszystkichizawiłychzagad-
nieniachżyciowych”6.
DrogażyciowaMoszczeńskiejbyłatypowadlacałegojejnpokolenianiepokornych”7.
Poukończeniupensji,dającejnwykształceniecałejelicieumysłowejówczesnych
kobiet”8,uczestniczyławwykładachUniwersytetuLatającego.Ucisknarodowościo-
wyiżądzawiedzynprzyczyniłysiędoangażowaniasięPolekwruchuoświatowym,
sprzyjająctymsamymprocesomemancypacyjnym”9.Wprowadzonymwówczaspa-
miętniku,poddatą27listopada1885roku,późniejszapublicystkazanotowała:nOd
czasudoczasuzajmujęsiętrochępolityką”10.OznaczałotodziałalnośćwKoleKo-
4
ListIzabeliMoszczeńskiej-Rzepeckiejdocórkizdnia6listopada1912r.,w:Wspomnieniailistyś,s.742.
5
I.Moszczeńska-Rzepecka,Mojegniazdorodzinne.Wspomnieniazdzieciństwa,w:Wspomnieniailisty…,s.41.
6
Taż,Mojelataszkolne,w:Wspomnieniailisty…,s.115.
7
B.Cywiński,Rodowodyniepokornych,Paryż1985,s.100.
8
J.Dufrat,Kobietywkręgulewicyniepodległościowej.OdLigiKobietPogotowiaWojennegodoOchotniczejLegii
Kobiet(1908-1918/1919),Toruń2002,s.24.
9
Tamże,s.23.
10I.Moszczeńska-Rzepecka,Młodośćnawsi,w:Wspomnieniailisty…,s.139.
