Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
paradygmatempielęgniarstwa.Metaparadygmatidentyfikujezatemnaj-
istotniejszeskładowetejdziedzinywiedzy.
Wliteraturzeprzedmiotuistniejewielepodziałówteoriipielęgniar-
stwa.WedługChinniKramer[1991]teoriedzieląsięna:
ą
wielkiemodelekoncepcyjne,
ą
ą
teorieśredniegopoziomu,
teoriepoziomupraktyki.
Teorieulegająewolucjiiskoroodzwierciedlająaktualnąwiedzę
1niektóreznichsąmodyfikowaneirozwijaneprzezwielelat,innetracą
swojeznaczenieiniesąużywane,powstająteżnoweteorie.
Modelekoncepcyjnesąkolejnymrodzajemopracowańteoretycznych,
któresystematyzująwiedzępielęgniarską.Samosłowo,,model’’oznacza
,,opisowyobrazpraktykiodzwierciedlającyrzeczywistość’’.Jesttoidea
wyrażonawsposóbsymboliczny,będącyjejwizualizacją,imanacelu
lepszezrozumieniepojęćabstrakcyjnychizależnościpomiędzynimi
[Marrinner,1986].
Modelepielęgniarstwaskładająsięrównieżzpowiązanychzesobą
pojęćisąbardziejabstrakcyjneodteorii.Fawcettsystematyzujepojęcia
odnajbardziejabstrakcyjnychdonajbardziejkonkretnych,wymieniając:
metaparadygmat,modelekoncepcyjne,teorieorazwskaźnikiempiryczne
[Fawcett,2000].Modelekoncepcyjnesązazwyczajnazywaneodnazwiska
autorów,anaichpodstawiemogąbyćbudowaneokreśloneteorie.Na
przykładzmodelusystemowegoB.Neumanwywodzisięteoriaopty-
malnejstabilnościczłowieka,zmodelukoncepcyjnegoD.Orem1teoria
deficytusamoopieki,zmodelusystemuinterakcyjnegoI.King1teoria
osiąganiacelów,zmodeluzachowawczegoM.E.Levine1teoriaintencji
terapeutycznej,azmodeluadaptacyjnegoC.Roy1teoriaosobyjako
systemuadaptacyjnego[Alligood,2002].
Piśmiennictwo
1.ChinnP.L.,KramerM.K.:Theoryandnursing:asystematicapproach.Mosby,St.
Louis1991.
2.FawcettJ.:Analysisandevaluationofcontemporarynursingknowledge:modelsand
theories.FADavis,Philadelphia2000.
3.GeorgeJ.:Nursingtheories.Thebaseforprofessionalnursingpractice.Prentice-
-HallInternationalInc.,NewYork1995.
4.KayKittrellChitty:Professionalnursing:conceptsandchallanges.Elsevier
Saunders,St.Louis2005.
5.MarrinerA.:Introductiontoanalysisofnursingtheory.In:Nursingtheoriestsand
theirwork(ed.A.Marinner).Mosby,St.Louis1986.